1,5 derecelik sıcaklık artışı ne anlama geliyor? Geri dönüşü olmayan tehlikeler
Himalayalar'da, Everest Dağı'nın eteklerinden çok da uzak olmayan Imga-Lotse Char buzulu bulunuyor.
David Ronse ve araştırma ekibi, buzulun erimesi ve tabanındaki göl büyümesini ölçmek amacıyla doktora tezi için 2013'ten 2017'ye kadar Imga-Lotse Char Buzulu'nu ziyaret etti.
Şu anda Amerika'da Carnegie Mellon Üniversitesi'nde yardımcı doçent olan Ronse, Amerikan Uzay Ajansı NASA’nın internet sitesinde yayınlanan bir raporda: "Aynı yere gitmek ve gölün genişlediğini görmek ve buzulun ne kadar hızlı eridiğini görmek en hafif tabirle çok şaşırtıcıydı" diyor.
Ronse, Science dergisinde Ocak 2023'te yayınlanan ve dünyadaki buzulların 2100 yılına kadar kütlelerinin %40'ını kaybedebileceğini öngören bir çalışmanın baş yazarı.
Araştırmacılar, 1.5 ila 4 derece Celsius (2.7 ila 5 derece Fahrenheit) arasındaki küresel sıcaklık artışlarının, Dünya'daki tüm buzulları (Grönland ve Antarktika dışında) nasıl etkileyebileceğini tahmin etmek için dünya genelinde buzulların modellerini tasarladı.
Çalışma, 1.5 derece Celsius sıcaklık artışıyla dünya genelindeki buzulların yüzde 50'sinin kaybolacağını ve 2100 yılına kadar deniz seviyesinin 9 santimetre yükselmesine neden olacağı sonucuna ulaştı.
Eğer dünya 2.7 derece sıcaklığa ulaşırsa, neredeyse tüm buzullar Orta Avrupa, Batı Kanada ve Alaska dahil ABD'nin batısı boyunca eriyebilir.
Sıcaklık artışı 4 derece Celsius'e çıkarsa, dünya genelindeki buzulların yüzde 80'i kaybolabilir ve deniz seviyesinin 15 santimetre yükselmesine neden olabilir.
David Ronse, "Sıcaklık artışı ne olursa olsun, buzullar büyük kayıplar yaşayacak ve bu kaçınılmaz bir gerçek" diyor.
David Ronse ve ekibinin yaptığı çalışma, dünya genelindeki 215 bin buzulu tanımlayan uydu verilerinden türetilen kapsamlı değişiklik verilerini kullanan ilk modelleme çalışması.
Alaska Üniversitesi ve Oslo Üniversitesi'nde buz bilimi profesörü olan Regine Hock, ekibin geliştirdiği gelişmiş modelin, daha önce dünya çapında mevcut olmayan uydu verilerini içeren yeni veri kümesi kullandığını belirtiyor. Bu veri kümesi, NASA'nın Terra uydusuna ait bir uzayda taşınabilen Görünür ve Kızılötesi Isı Yayanlık ve Yansıtma (ASTER) aletinden elde edilen bilgileri içeriyor. Ayrıca Avrupa Uzay Ajansı'na ait Sentinel uydu verilerini de kapsıyor.
Model, buzulun yüzeyindeki kayalar, çökeltiler, is, toz ve volkanik külü içeren buzul kalıntılarını takip edebiliyor.
Buzul kalıntılarını, değişen kalınlıkları nedeniyle ölçmek genellikle zordur. İnce bir kalıntı tabakası erimeyi hızlandırabilirken, kalın bir katman onu yalıtabilir ve azaltabilir.
Uzak bölgelerdeki buzul nehirleri özellikle iklim değişikliği konusunda güçlü göstergeler olarak kabul edilir.
Buzulların hızla erimesi, tatlı suyun mevcudiyetini, manzaraları, turizmi, ekosistemleri, tehlikelerin sıklığını ve şiddetini ve deniz seviyesinin yükselmesini etkiliyor.
NASA'ya bağlı Deniz Seviyesi Değişikliği Ekibi lideri Ben Hamlington, "Deniz seviyesinin yükselmesi sadece belirli birkaç yer için bir sorun oluşturmuyor, neredeyse her yer için önemli bir sorun" diyor.
