Sezer: Tahıl anlaşması için muhatap Putin değil! Al Ain Türkçe Özel
Rusya’nın tahıl anlaşmasından çekilmesinin ardından gözler Putin’i ikna etme şansına en fazla sahip lider olan Cumhurbaşkanı Erdoğan’a çevrildi. Al Ain Türkçe’ye konuşan Aydın Sezer, bu başlıkta muhatabın Putin değil Batı olduğunu söyledi.
Rusya, Birleşmiş Millet ve Türkiye’nin arabulucu ve garantör rolüne sahip olduğu tahıl koridoru anlaşmasını askıya aldığını açıkladı. Moskova, Batı’nın 90 gün içerisinde anlaşmaya uyacağını taahhüt etmesi halinde anlaşmanın yeniden canlanacağını açıklarken, çok sayıda merkez de gözlerini Putin’i ikna etmesi için Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’a çevirdi.
Söz konusu anlaşmada yaşanan sorunları ve bunların nasıl giderilebileceğini Rusya uzmanı, emekli diplomat Aydın Sezer ile konuştuk.
Sezer Türkiye’nin anlaşmadaki rolünü, “Ukrayna tahılının ülkeden çıkışı için Türkiye aracı ve garantör pozisyonuna sahip. İstanbul Boğazı’nda yer alan merkez de bu çerçevede çalışıyor.” ifadeleri ile özetlesi.
“SORUN UKRAYNA İLE YAPILAN DEĞİL, RUSYA İLE YAPILAN ANLAŞMADA”
Rusya’nın sürece ilişkin eleştirilerini de anımsatan Sezer, “Batı, anlaşmayı yoksul ülkelerin tahıl erişimini sağlayabilmek için de talep ettiğini defaatle açıkladı. Bunlar anlaşma için meşru gerekçeler olarak yer aldı.” dedi. Sezer, bugün tartışılan başlığın aslında Ukrayna ile yapılan anlaşma değil, Rusya ile yapılan ve taahhütlerin yerine getirilmediği anlaşma olduğunu da, “Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan dün yaptığı açıklamada da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Ağustos ayındaki olası ziyareti esnasında bu başlığı da konuşacağını ve anlaşmanın devamını sağlayacağını söyledi. Rusya, bu anlaşmayla paralel olarak, anlaşmayı onaylamasında da kritik bir yeri olan, kendi tahılı ve gübresi için de ayrı bir anlaşma yaptı. Aslında, bizim esas tartıştığımız nokta bu anlaşmanın işlememesi.” ifadeleri ile anımsattı.
“TÜRKİYE VE RUSYA SÖZLERİNİ TUTTU”
Sezer, anlaşma koşullarını da, “Rusya’nın bu anlaşma için BM ile sözleşmesi 3 yıl. Ukrayna ile anlaşması ise 4’er aylık periyotlarla yenilenme üzerine kurulu. Daha sonra bu 2’şer aya çekildi.” ifadeleri ile özetledi. “Rusya da, Türkiye de anlaşma çerçevesinde verdikleri sözlere sadık kaldılar, uydular.” diyen Sezer, yaşanan sıkıntıya ilişkin de, “Ancak Batı, Rusya ile yapılan anlaşmaya uymadı. Rusya’nın Ukrayna ile olan anlaşmayı 4’er aylık periyottan 2’şer aya çekmesi, 90 gün ek süre vermesi bu sözün tutulmamasına karşı atılan ve zaman tanınan adımlardı.” dedi.
“RUSYA, GERİ DÖNECEĞİNİ AÇIKLADI”
Sezer, Rusya’nın anlaşmaya dönmesine ilişkin de, “Moskova, kendisi ile yapılan ancak bir türlü uygulanmayan anlaşmanın şartları uygulanacak olursa, anlaşmaya geri dönecek. Ancak, bu tartışma Erdoğan ile Putin arasında gerçekleşemez. Erdoğan ve Türkiye anlaşmaya geri dönüşmesini istiyorsa ABD Başkanı Biden ile bunu görüşmeli. Erdoğan’ın Biden ve BM ile yapacağı görüşmelerden Rusya ile yapılan anlaşmaya uyulacağına ilişkin kararlar çıkarsa anlaşmaya geri döner Rusya. Yani Erdoğan burada yanılıyor, anlaşmaya geri dönüş için Putin ile değil, Biden ve BM ile görüşmeli.” ifadelerini kullandı.
“YOKSUL ÜLKELERE DEĞİL, BATI’YA GİTTİ”
Sezer, anlaşmada Rusya’ya verilen sözlerin tutulmamasının yanısıra, Ukrayna tahılı için de söylenenlerin gerçekleşmediğini, “Anlaşmanın son bulması ile tahıl fiyatlarında da bir tırmanış gerçekleşti. Bu, yoksul ülkelerin tahıla erişimini daha da güç kılıyor. Tabi, Ukrayna tahılının çıkışı için yapılan anlaşmada bunun yoksul ülkelere gideceği söylenmişti. Öyle olmadı. Hemen tamamı Batı’ya gitti. Rusya, anlaşmada kendisine verilen sözler tutulursa bu ülkelere ucuz falan da değil, ücretsiz tahıl vereceğini birden fazla kez de açıkladı.” sözleri ile altını çizdi.
“TÜRKİYE HER HALÜKARDA KAZANACAK, ANCAK ÇİFTÇİ KAYBEDİYOR”
Sezer, Türkiye’de anlaşmaya bağlı olarak sıkıntı yaşayan ve bundan kazanç sağlayan kesimlerin olduğunu, “Bu durum Türkiye’de bir kesime ve devlete kazandırdı ama, çiftçiye de kaybettirdi. Şu an Türkiye’de silolar bu anlaşma ile gelen tahılla dolu. Türk çiftçisi ürününü satamıyor. Tüccar da çok düşük, zarar ettirecek fiyat veriyor. Yani anlaşmanın son bulmasına muhtemelen en çok sevinen Türk çiftçisi.” ifadeleri ile belirtti. Sezer, Türkiye’nin bu süreçten her halükarda karşı çıkacağının altını da lu ifadelerle çizdi: Ancak, bu anlaşma olmasa da Türkiye Rusya’dan tahıl almayı sürdürebilir. Türkiye şu an Rusya’nın dünyaya açılan ana kapısı pozisyonunda.
