Seferberlik ve Savaş Hali Yönetmeliğinde yeni ne var? Al Ain Türkçe Özel
Seferberlik ve Savaşa Hali Yönetmeliği’nin Resmi Gazete’de yayımlanması herkesin aynı soruyu sormasına neden oldu. Savunma ve Güvenlik Uzmanı Doç. Dr. Cenk Özgen, yönetmelikte yeni ne var? sorusunu Al Ain Türkçe için cevapladı...
Seferberlik ve Savaş Hali Yönetmeliği Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmişti. Eski tüzük de yürürlükten kaldırıldı. Peki yeni yönetmelik seferberlik ve savaş hali konusunda neleri değiştirdi? Seferberlik ve Savaş Hali Yönetmeliği’nde yeni ne var? Savunma ve Güvenlik Uzmanı ve Giresun Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Cenk Özgen Al Ain Türkçe’ye anlattı.
Seferberlik ve savaş hali ne demek?
Doç. Dr. Cenk Özgen, konunun daha iyi anlaşılması için önce kavramların bilinmesi gerektiğini vurguluyor. Seferberlik ve savaş halinin tanımını şöyle yapıyor;
“Seferberlik, devletin tüm güç ve kaynaklarının başta askeri güç olmak üzere savaşın ihtiyacını karşılayacak şekilde karşılanması, toplanması tertiplenmesi ve kullanılmasına ilişkin bütün faaliyetlerin kurgulandığı, hak ve hürriyetlerin kanunla kısmen veya sınırlandırıldığı durumdur. Seferberlik de kendi içinde, personel, lojistik, araç-iş makinası, mal ve hizmet seferliği ve harp sanayii seferberliği olarak ayrılıyor.
Savaş Hali ise savaş ilan edilmesinden, bu halin kaldırıldığının ilan edilmesine kadar geçen sürede hak ve hürriyetlerin kanunla kısmen veya tamamen sınırlandırıldığı durumdur. Yasal tanımlar bunlar...”
Seferberlik ve Savaş Hali Yönetmeliğinde yeni ne var?
Herkes yeni yönetmeliğin yayınlanmasının ardından aynı soruyu sordu: Ne değişti? Doç. Dr. Cenk Özgen büyük değişikliklerin olmadığı görüşünde. Genel anlamda önceki düzenlemelerin bir araya getirilmesi ve yeni yönetim sistemine uyumlandırılmasına ilişkin bir adım atıldı. Özgen yenilikleri şöyle anlatıyor;
“Daha önceki düzenleme 1990 tarihli ‘Seferberlik ve Savaş Hali Tüzüğü’ydü... İsim aynı kaldı sadece tüzük ibaresi yönetmelik şeklinde değişti.
Bugün yapılan düzenlemeyle, daha önceden seferberlik ve savaş halinin ilan edilmesi yetkisi bakanlar kurulandayken bu yetki artık Cumhurbaşkanına veriliyor. Türkiye daha önce Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçmişti. Bakanlar kurulu da o geçişte kaldırılmıştı. Bugünkü düzenleme, daha çok Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine mevzuat uyumu adına atılan bir adım olarak görünüyor.
Yönetmelikte Cumhurbaşkanı seferberlik veya savaş hali ilan ettikten sonra derhal bu karar Resmi Gazete’de yayımlanıyor ve onaylanmak üzere TBMM’ye gönderiliyor.
Peki hangi durumlarda Cumhurbaşkanı bu yetkisini kullanabilir? Savaşı gerektirecek bir dorumun baş göstermesi, ayaklanma olması, vatan veya cumhuriyete karşı bir kalkışma olması, ülkenin ve milletin bölünmez bütünlüğüne yönelik iç ve dış kaynaklı gelişmelerin ortaya çıkması halinde cumhurbaşkanı kısmi ya da genel seferberlik veya savaş hali ilan edebilir.”
