Sarp: Enflasyondaki düşüş halka 2025 ortasında yansır / Al Ain Türkçe Özel
Haziran enflasyonu, TÜİK verileriyle ilgili tartışmayı alevlendirdi. Bu tartışma bir yana halkın düşüşü ne zaman hissedeceği de merak ediliyor. Al Ain Türkçe’ye konuşan Ekonomist Nazlı Sarp’a göre bu tarih 2025 ortası...
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) dün haziran ayı enflasyon rakamlarını açıklamıştı. Aylık enflasyon yüzde 1,64 olarak duyuruldu. Ancak rakamlar herkesi şaşırttı, çünkü beklentilerin çok altındaydı. ENAG haziranda aylık enflasyonun yüzde 4,27 arttığını duyurdu. İstanbul Ticaret Odası’nın açıkladığı İstanbul enflasyonu ise yüzde 3,42 olarak açıkladı. Piyasanın beklentilerinin medyanı da yüzde 2,2 idi. TÜİK’in verilerinin bu rakamların çok altında olması kafalarda soru işareti bıraktı. Halkın enflasyondaki düşüşü ne zaman hissedeceği de merak edilen noktalardan biri. Ekonomist ve Dünya Gazetesi yazarı Nazlı Sarp Al Ain Türkçe’ye değerlendirdi. Sarp, enflasyondaki düşüşün halka ancak 2025 ortasında yansıyacağını tahmin ediyor.
TÜİK’in verileri neden ENAG, İTO ve vatandaşın hissettiği rakamların çok altında geldi?
Kamuoyunda TÜİK rakamları ile ENAG, İTO ve vatandaşın hissettiği enflasyon arasında neden bu kadar fark olduğu sorusu soruluyor. Al Ain Türkçe’ye konuşan Ekonomist Nazlı Sarp, bu soruyu şöyle cevapladı;
“Haziran enflasyonu kritik bir eşikti. Bu nedenle başta elektrik olmak üzere bazı zamlar özellikle haziran sonuna bırakıldı. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) enflasyon sepetini bilmiyoruz. Sağlıklı bir değerlendirme yapılabilmesi için bu sepetin şeffaf bir şekilde paylaşılması gerekiyor. Çünkü bazı noktalarda kafalarda soru işaretleri var. Örneğin giyim ve ayakkabıdaki enflasyonun yüzde 50 civarı bir seviyede olduğunu görüyoruz TÜİK’in rakamlarında... Ancak mağazaya gittiğimizde fiyatların geçen yıla oranla yüzde 50’nin çok üzerinde olduğu açıkça görülüyor. Gıda fiyatlarında da benzer bir durumu yaşıyoruz. Siyasi olduğu iddia edilen ENAG’ı bir kenara bırakırsak, en azından İstanbul Ticaret Odası’nın enflasyon rakamlarıyla TÜİK rakamları arasında bir benzerlik olması gerekiyor. Ancak burada da makas açılıyor. Burada yapılması gereken TÜİK’in enflasyon hesaplamada kullandığı sepetleri güncellemesi ve bunu kamuoyuyla şeffaf bir şekilde paylaşması, hesaplamanın nasıl yapıldığını açıkça ortaya koyması gerekiyor.”
Enflasyonda haziranda yaşanan düşüş sürekli olur mu?
Kafalardaki bir diğer soru enflasyondaki düşüşün bir aylık mı yoksa kalıcı mı olduğu... Nazlı Sarp, temmuzda enflasyonda bir sapma bekliyor. Nedenini de şöyle açıklıyor;
“Enflasyon haziranda beklentilerin altında gelmiş olabilir. Ancak temmuzda bir sapma yaşanacaktır. Zaten Merkez Bankası da hazirana göre değerlendirme yapmanın yanlış olacağını dile getirdi. Haziran ayı enflasyonunu bir aya özgü bir veri olarak görebiliriz. Çünkü elektriğe yüzde 38 zam yapıldı. Vergi artışlarıyla akaryakıt ürünleri, sigara, alkollü içecekler zamlandı. Kirada yüzde 25 zam sınırı kaldırıldı. Bütün bunların etkisiyle temmuz enflasyonunda bir sapma olacaktır. Baz etkisini de göz ardı etmemek lazım. Çünkü geçen yıl enflasyon çok yüksek olduğu için bu yıl matematiksel olarak bir düşüş görüyoruz ama reelde bu böyle değil.”
Vatandaş enflasyonun düşüşünü ne zaman hissedecek?
Konunun en can alıcı noktalarından biri de enflasyondaki düşüşün halka ne zaman yansıyacağı. Çünkü halkın temel tüketim maddelerindeki artış hala oldukça yüksek. Nazlı Sarp bu konuda 2025 yılının ortasını işaret ediyor;
“Vatandaşın hissettiği enflasyon TÜİK rakamlarından çok daha yüksek. Merkez Bankası’nın anketlerinde de bu görülüyor. Anketlerde hane halkının enflasyon beklentisi hala yüzde 70’lerde. Yeni vergi paketinin getirdiği endişeler de olumsuz algıyı artırıyor. Bana göre enflasyondaki düşüş ancak 2025 yılı ortasında vatandaşa yansımaya başlayabilir. Tabi bu süre zarfından ekonomideki disiplin devam eder ve yabancı girişi artarsa... Çünkü halkın büyük çoğunluğu düşük gelir düzeyinde yer alıyor. Özellikle gıda ve konuttaki yüksek rakamlar halkı doğrudan etkiliyor ve enflasyonu daha fazla hissetmesine neden oluyor.”
