Ekonomist Muhammet Bayram: Önümüzdeki 6 ayda daha büyük yatırımlar bekliyoruz Al Ain Türkçe Özel!
Türkiye, 2023'ün ilk yarısında 4,8 milyar dolarlık uluslararası doğrudan yatırım aldı. Önümüzdeki 6 ayda bu rakamın en az 7,1 milyar doların daha artması bekleniyor. Ekonomist Bayram,"Önümüzdeki dönemde çok daha fazla yabancı yatırım bekliyoruz" dedi.
Türkiye'ye bu yılın ilk 6 ayında 4,8 milyar dolar düzeyinde uluslararası doğrudan yatırım girişi oldu. Bu yatırımların 2,5 milyar doları birleşme, satın alma veya sıfırdan gibi yatırım sermayesi girişleri. Önümüzdeki 6 ayda yaşanabilecek iyileşmeler, en az 7,1 milyar dolarlık ek yatırım sermayesi girişini tetikleyebilir.
Türkiye'ye bu yılın ilk 6 ayında gerçekleşen 4,8 milyar dolarlık uluslararası doğrudan yatırımın ekonomiye yansımaları ne olmuştur? Bu yatırımların istihdam, üretim kapasitesi veya inovasyon gibi ekonomik göstergelere etkisi var mıdır?
Türkiye'nin son 20 yıldır gelişmelerine bakacak olursak, bütün altyapı sistemini tamamlamış bir ülke olarak karşımıza çıkıyor. Kentsel altyapıdan ziyade taşıma altyapısı, lojistik altyapısı ve ticaret altyapısıyla yatırımcıların ve tüm dünya ülkelerinin gözü olan bir ülke. Özellikle karayolları, deniz yolları, demiryolları taşımacılığında gözde olan bir lojistik merkezi haline gelmiş durumda. Ülkenin geçmiş olduğu bu zorlu süreçte hem hukuki altyapısını hem mali altyapısını tamamlamış olmasından dolayı şu an itibariyle ülke ciddi bir şekilde dış sermaye yatırımına konu oluyor. Bununla beraber sene başında ne kadar seçim atmosferi olsa da 6 Şubat Türkiye'de yüzyılda yaşanan bir deprem felaketiyle karşılaşmış, ülke bunu çok iyi bir şekilde yönetti. Türkiye'nin her ne kadar seçimden önce siyasi belirtsizlikleri konu olmuş olsa da, tekrar Cumhurbaşkanı Erdoğan'a güvenerek seçimini yaptı. Cumhurbaşkanı'da yeni bir ekonomi kadrosu kurdu. Bu ekonomi kadrosu hem uluslararası arenada hem de Türkiye çapında iyi isimlerden oluşuyor. Daha öncesinde yatırım alan Türkiye bu kadrolarla birlikte daha fazla yatırım alabilecektir. Nedeni; Türkiye'nin hali hazırda sahip olduğu genç nüfus, yatırım altyapısı ve lojistik olarak ayrıca sermaye alt yapısıyla birlikte göz önünde bir yatırım merkezi.
İlk 6 ayında yapılan yabancı yatırım Sayın Cumhurbaşkanı ve ekibinin yurt dışı ziyaretleri kapsamında pekişti. Burada 50.7 milyon dolarlık anlaşma yapıldı. Sadece Birleşik Arap Emirlikleri ile beraber. Suudi Arabistan'la savunma sanayi anlaşması yapıldı. Savunma sanayi açısından rekor düzeyde olan ve Türkiye Cumhuriyet tarihindeki büyük yatırım olarak karşımıza çıktı. Zaten Katar'la hali hazırdaki üst düzey ticari iş birliği devam ediyor ama özellikle Körfez ülkelerindeki pandemi sürecinden beridir biriken tasarruf fazlasının gideceği il yer Türkiye'dir. Çünkü Türkiye hem genç nüfusu hem ürettiği mal olarak tüm ülkelerin göz önündedir. Önceden Türkiye sadece emek yoğun alanlarda yatırım çekiyorken, şu anda baktığımızda Savunma sanayi, teknoloji yatırımları ve diğer katma değerli hususlarda uluslararası arenada yatırım alıyor. Türkiye katma değerli yatırıma yönelmiş durumda ve uygulamış olduğu yatırım, üretim, ihracat politikasıyla birlikte Türkiye ekonomi modelini şekilendirdi. Şu andaki süreçte pandemi geçti, tüm dünyada enflasyonist bir ortam var. Almanya resesyona girdi. Amerika faiz artırmasına rağmen enflasyonda artış gördü .Bu faiz artışların içinde Türkiye'de yabancı ülkelerden etkilenmemesi adına belli bir dönem de olsa faiz artırarak enflasyonla mücadele etmeye çalıştı. Ama Türkiye'nin 90'lı yıllarından itibaren yüksek iş talebinin bu kadar kolay kısılması pek mümkün değil. 90'lı yıllarda Türkiye sarmala girecek dendiği zamanda bile hiperenflasyona girmeden bu ortamdan çıktı.
Önümüzdeki 6 ayda en az 7,1 milyar dolarlık ek yatırım sermayesi girişi bekleniyor; bu durumun Türkiye ekonomisine olası etkileri nelerdir? Bu ek yatırımın büyüme oranları, döviz rezervleri veya sektörel gelişmeler üzerinde ne gibi etkileri olabileceğini düşünüyorsunuz?
Önümüzdeki dönemde çok daha fazla yabancı yatırımın geleceğini bekliyoruz ve bunun için sadece belli bir sayıyla sınırlandırmaya 7 ile 10 milyar dolarlık ek yatırımla olmayacak. Çünkü yapılan anlaşmalarda özellikle BAE ile yapılan anlaşmalarda stratejik iş birliğine geçildi ve iş formları düzenlenmeye başlandı. İş formlarında hangi sektöre ne kadar gideceğine ilişkin bir karar alınacak ama daha iş formları yapılmadan hemen ülkeye doğrudan yabancı yatırımlar girmeye başladı. Doğrudan yabancı yatırımcı nasıl girmeye başladı? Burada şirket birleşmeleri, şirket satın almayla beraber girmeye başladı. Burada, döviz kurunun da etkisi bulunmakta. Çünkü dolar şu anda yüksek seviyede seyrediyor ve Türkiye'deki şirketler gayrimenkul mallar yabancı yatırımcı için ucuz hale geldi ve yatırım aracı haline geldi. Şu an yabancı yatırımcı ülkeye gelip yüksek faizden parasını koyup borsada değerlendirip, daha sonra aynı kur üzerinden çıkmaktan ise daha uzun vadeli düşünüp Türkiye'nin uygulamış olduğu ekonomik modeline güvenerek burada şirket birleşmeleri oluyor. Özellikle borsadan bakacak olursak Türkiye'de şu anda kişi bazlı yatırımcıda 6 milyon sınırına dayandık. Şu anda bütün dünyada ilk 10 borsa içerisine girmiş bulunmaktayız. Bundan dolayı yabancı yatırımcı şirketler doğrudan yabancı yatırımını şirket birleşmesi ve şirket satın almasıyla beraber yapıyor ki potansiyel olan firmaları çok daha büyütüp borsada halka açmayı yönlendirip daha çok kar peşindeler. Türkiye yükselen bir trend haline geldi. Bununla beraber çok daha fazla yabancı yatırımcının bu yıl itibarıyla geleceğini düşünüyoruz.
