Metan emisyonları Dünya'nın sıcaklığını artırtıyor: İklim çabaları emisyonları azaltmayı başaracak mı?
İklim değişikliğini yavaşlatmak için metanın azaltılması gerekiyor; zira metan, salınmasının ilk 20 yılında karbondioksitten 80 kat daha fazla ısıyı tutabiliyor.
Metan kirliliğini azaltmak, kısa vadede küresel ısınmayı yavaşlatmanın en etkili yolu. Birleşmiş Milletler Çevre Programına göre "Karbondioksit emisyonlarının azaltılması, uzun vadeli iklim sağlığı açısından önemlidir ve metan kirliliğinin azaltılması, önümüzdeki on yılda görmeyi beklediğimizden daha düşük küresel sıcaklıklara yol açacak."
METANIN İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ KRİZLERİNDEKİ ROLÜ
Metan, iklim değişikliği krizlerine genel katkısı açısından karbondioksitten sonra ikinci sırada yer alan güçlü bir sera gazı ve mevcut küresel ısınmanın yaklaşık üçte birinden sorumlu.
Küresel enerji sektöründen kaynaklanan metan emisyonları, 2021'deki miktardan hafif bir artışla 2022'de yaklaşık 135 milyon tona yükseldi.
Kömür, petrol ve doğal gaz operasyonları sonuçta yaklaşık 40 milyon ton emisyona ve yaklaşık 5 milyon ton sızıntıya neden oluyor. Ayrıca enerji sektörü, insan faaliyetlerinden kaynaklanan metan emisyonlarının yaklaşık %40'ından sorumlu.
En son IPCC raporu, metan seviyelerinin tüm zamanların en yüksek seviyesinde olduğunu ve sıcaklık artışının Paris Anlaşması'ndaki 1,5°C hedefiyle sınırlandırılmasıyla tutarlı emisyon seviyelerinin oldukça üzerinde olduğunu gösteriyor.
Günümüzün benzeri görülmemiş küresel ısınma oranının yavaşlatılması, mahsul kaybı, orman yangınları, aşırı hava koşulları ve yükselen deniz seviyeleri dahil olmak üzere en ciddi iklim risklerinden kaçınmaya yardımcı olabilir.
METAN AZALTMA
Uzun yıllardır iklim değişikliği tartışmalarında metan göz ardı ediliyor. Ancak bilim adamları ve politika yapıcılar, metan emisyonlarını azaltmanın kritik önem taşıdığının giderek daha fazla farkına varıyor.
Metan emisyonlarını azaltmak, küresel ısınmayı yavaşlatmanın en hızlı ve en etkili yollarından biri. Ancak anlamlı bir ilerleme sağlamak için dünya genelindeki ülkelerden ve endüstriden gelen metan emisyonlarına ilişkin kaynak düzeyinde doğru verilere ihtiyaç var.
AVRUPA BİRLİĞİ BİR MODELDİR
Avrupa Komisyonu, 15 Kasım 2023'te Avrupa Parlamentosu ile Konsey arasında, Avrupa'nın enerji sektöründe ve küresel tedarik zincirlerinde metan emisyonlarının azaltılmasına yönelik yeni bir AB düzenlemesine ilişkin varılan geçici anlaşmayı memnuniyetle karşıladı.
Anlaşma, Avrupa Yeşil Anlaşması'nın uygulanması ve net sera gazı emisyonlarının 2030 yılına kadar en az %55 oranında azaltılması için çok önemli bir fırsatı temsil ediyor.
Anlaşma, fosil gazı, petrol ve kömür endüstrisinin metan emisyonlarını en yüksek izleme standartlarına göre uygun şekilde ölçmesi, izlemesi, raporlaması ve doğrulamasının yanı sıra bunları azaltmak için gerekli önlemleri almasını zorunlu kılacak.
Kabul gören düzenleme, atmosfere önlenebilir metan salınımını durdurmayı ve AB'de faaliyet gösteren fosil enerji şirketlerinin metan sızıntısını azaltmayı amaçlıyor.
Bu adım, operatörlerin, işletilmeyen varlıklar da dahil olmak üzere kaynak düzeyinde metan emisyonlarının miktar ve ölçümleri konusunda ilgili makamlara düzenli olarak rapor vermesini gerektirir. Aynı zamanda petrol ve gaz şirketlerinin, belirli süreler içerisinde AB topraklarındaki metan sızıntılarını tespit etmek ve onarmak için ekipmanlarında düzenli incelemeler yapmalarını da zorunlu kılıyor.
Ayrıca Petrol, gaz ve kömür sektörlerindeki şirketlerin kuyu ve maden gibi kapalı, aktif olmayan, tıkalı ve terk edilmiş varlıkların envanterini çıkarmasını, emisyonlarını izlemesini ve bu emisyonları mümkün olan en kısa sürede azaltacak bir plan benimsemesini gerektiriyor.
Komite ayrıca, AB içindeki ve dışındaki yüksek metan emisyonu yayan kaynakların boyutu, sıklığı ve konumu hakkında bilgi içeren, küresel bir metan emisyonu izleme aracı ve yüksek emisyonlu olaylar için hızlı bir uyarı mekanizması geliştirecek. Bu aracın bir parçası olarak Komite, ilgili ülkelerden bu sızıntıları gidermek için atılan adımlar hakkında hızlı bilgi talep edebilecek.
Buna göre, 150'den fazla ülke, metan emisyonlarını 2030 yılına kadar %30 oranında azaltma hedefiyle Küresel Metan Taahhüdünü imzalayarak metan emisyonlarını azaltmayı taahhüt etti. Bu araç, ortaklarla istenen hedeflere ulaşmak için çalışmaya yardımcı olacak.
ZORLUKLAR NELERDİR?
Enerji sektöründen kaynaklanan metan emisyonlarını azaltmak için büyük bir fırsat var.
Fosil yakıt operasyonlarından kaynaklanan metan emisyonlarının yaklaşık %70'inin mevcut teknoloji kullanılarak azaltılabileceği tahmin ediliyor.
Petrol ve gaz sektöründe, sızıntı tespiti ve onarım programları ve sızıntı yapan ekipmanların yenilenmesi gibi iyi bilinen önlemlerin uygulanmasıyla emisyonlar %75'ten fazla azaltılabilir.
Kömür sektöründe, metan emisyonlarının yarısından fazlası, kömür madenlerinden metan kullanımının maksimuma çıkarılmasıyla veya enerji geri kazanımının mümkün olmadığı durumlarda yakma veya oksidasyon teknolojileri yoluyla azaltılabilir.
Metan emisyonlarının yaygın ve oldukça değişken olması, emisyonların büyüklüğünü belirsiz hale getirmesine rağmen, azaltma teknolojileri oldukça iyi biliniyor. Buradaki zorluk, bu azaltma tekniklerinin gönüllü veya düzenleyici araçlarla yayılmasını teşvik etmek.
