Metan emisyonları COP28'in gündeminde: En ucuz seçenek!
İklim görüşmeleri genellikle en tehlikeli sera gazı olan karbondioksitin azaltılması etrafında dönüyor.
Ancak emisyonları küresel ısınmaya neden olan metanın da 30 Kasım'da Dubai'de başlayacak o COP28 toplantılarında müzakerecilerin ilgi odağı olması bekleniyor.
Güçlü ancak nispeten kısa ömürlü bir gaz olan metan, emisyonları hızla azaltmak ve iklim değişikliğini yavaşlatmak isteyen ülkeler için öncelikli hedeftir.
Metan nedir?
Atmosferik metan (CH4), doğal gazın temel bileşeni olarak doğada bol miktarda bulunur.Isınma etkisinin yaklaşık %16'sını oluşturarak iklim değişikliğine en büyük ikinci neden olan faktördür. Metan atmosferde yalnızca 10 yıl kalır, ancak ısınma etkisi karbondioksitinkinden çok daha güçlü.Zira metanın termal etkisi, 100 yıllık bir süre boyunca karbondioksitinkinden yaklaşık 28 kat daha fazladır.
Bilim adamlarını metan miktarının atmosferdeki artışı hayrete düşürdü. Zira metanın konsantrasyonları sanayi öncesi seviyeleri iki buçuk kattan fazla aştı.
Metan nereden sızar?
Uluslararası Enerji Ajansı ‘’IEA’’, metan emisyonlarının çoğunluğunun (yaklaşık yüzde 60'ı) insan faaliyetlerinden kaynaklandığını, yaklaşık yüzde 40'ının ise doğal kaynaklardan, özellikle de sulak alanlardan geldiğini belirtti.
Tarım, çoğu hayvancılıktan kaynaklanan emisyonların neredeyse dörtte birinden sorumludur. İnekler ve koyunlar sindirim sürecinde ve gübrelerinde metan gazı açığa çıkarırlar.
Enerji sektörü (kömür, petrol ve gaz) insan kaynaklı metan emisyonlarının ikinci büyük kaynağı sayılır. Metan ayrıca gaz boru hatları gibi enerji altyapısından ve bakım sırasında kasıtlı salınımlardan da sızmaktadır.Evsel atıklar, çöplüklerde çürümeye bırakıldıklarında büyük miktarda metan gazı açığa çıkarıyor.
Metan ne yapabilir?
Uluslararası Enerji Ajansı'nın yakın tarihli bir raporu, fosil yakıt sektörüyle bağlantılı metan emisyonlarındaki hızlı azalmanın, yüzyılın ortasına kadar 0,1°C'ye kadar küresel ısınmayı önleyebileceğini tahmin ediyor.
Rapor yazarları, bu düşük bir azalma gibi görünse de, böyle bir azalmanın "dünyadaki tüm araba ve kamyonların derhal yollardan çekilmesinden" daha büyük bir etkiye sahip olacağını söyledi.
Uluslararası Enerji Ajansı İcra Direktörü Fatih Birol, bunu küresel ısınmayı sınırlamak için "en iyi ve en ucuz seçeneklerden biri" olarak nitelendirdi. Bu, sızıntı yapan altyapının onarılması ve boru hatalrının periyodik bir şekilde bakımı ile gerçekleşebilir.
Tarımda ise hayvanların beslenmesini iyileştirecek bir bileşik ekleyerek emsiyonları azaltmak mümkündür.
Bağlayıcı sözleşme
AB-ABD ortak Küresel Metan Taahhüdü, dünya çapındaki metan emisyonlarını 2030 yılına kadar 2020 seviyelerine kıyasla %30 oranında azaltmak amacıyla 2021 yılında başlatıldı.Yaklaşık 150 ülke anlaşmayı imzalamıştı ancak Çin, Hindistan ve Rusya katılmadı. Ayrıca bunun gibi gönüllü girişimler de ülkeleri sorumlu tutacak sağlam önlemler öngörmez.
Avrupa Akademileri Bilimsel Danışma Kurulu'ndan bilim insanları, COP28'i, metan taahhüdünün "önemli ölçüde artırılması" konusunda anlaşmaya çağırdı. Metan gazının son AB düzenlemelerine uygun olarak yaklaşık %60 oranında azaltılmasına yönelik resmi bir hedef açıklandı.
Bilim adamları, bu ayın sonlarında Dubai'de yapılacak COP28 iklim görüşmelerinde böyle bir küresel taahhüdün yapılmasının "büyük bir başarı" sayılacağını söyledi.
