Mekruh nedir, ne anlama geliyor? Mekruh vakitleri nelerdir? Hangi vakitlerde nafile namaz kılınmaz?
İslam'da mekruh vakitler ve nafile namazları merak edilmeye başlandı. Müslümanlar Mekruh nedir? diye aratmaya başladı. Peki Mekruh nedir, ne anlama geliyor? Mekruh vakitleri nelerdir? Hangi vakitlerde nafile namaz kılınmaz?
İslam dünyasında, ibadetlerin yerine getirilmesinde önemli bir yere sahip olan mekruh kavramı, dinî pratiklerdeki yerini ve önemini koruyor. Mekruh, genel olarak İslam hukukunda haram olmayıp ancak yapılması hoş karşılanmayan eylemleri tanımlar. Bu kapsamda, özellikle namaz vakitleriyle ilgili belirli kuralların ve yasakların bulunduğu kerahat vakitleri, ibadetlerini bilinçli bir şekilde yerine getirmek isteyen Müslümanların gündemindeki önemli konulardan biridir. Bu yazıda, mekruhun ne anlama geldiği, kerahat vakitlerinin ne olduğu ve hangi vakitlerde nafile namaz kılınmayacağına dair detaylı bilgiler sunulmaktadır.
MEKRUH NE DEMEK?
Mekruh, Arapça kökenli bir terim olup, "hoş görülmeyen" veya "beğenilmeyen" anlamlarına gelir. İslam fıkıhında, haram kadar kesin olmamakla birlikte, Müslümanların kaçınması gereken davranışları ifade eder. Mekruh eylemler, efâl-i mükellefin kapsamında değerlendirilir ve dini açıdan yapılmasının tercih edilmediği, ancak yapıldığında cezai bir yaptırımı olmayan eylemleri kapsar.
MEKRUH VAKİTLERİ NELERDİR? KERAHAT VAKİTLERİNİN BELİRLENMESİ
Namaz, İslam'ın beş şartından biri olarak kabul edilir ve günün belirli zamanlarında yerine getirilmesi gereken bir ibadettir. Ancak, gün içerisinde namaz kılmak için uygun olmayan bazı vakitler bulunmaktadır. Bu vakitler, kerahat vakitleri olarak adlandırılır ve bu zaman dilimlerinde nafile namaz kılınması veya ölülerin defnedilmesi yasaktır.
Bazı vakitlerde bir kısım ibadetlerin yapılması yasaklanmıştır. Bu vakitlere kerâhet vakitleri denilir. Ukbe b. Âmir el-Cühenî’den şöyle nakledilmiştir:
“Resûlullah (s.a.s.) bize üç vakitte namaz kılmayı veya ölülerimizi defnetmeyi yasakladı: Güneşin doğmasından itibaren (bir veya iki mızrak boyu) yükselmesine kadar, güneşin gökyüzünde tam dik oluşundan (batıya) yönelmesine kadar ve güneşin sararmasından itibaren batmasına kadar.” (Müslim, Salâtü’l-müsâfirîn, 293 [831]; bkz. Ebû Dâvûd, Tatavvu‘, 10 [1277]; Cenâiz, 55 [3192]).
GÜNEŞİN DOĞUŞU VE BATIŞI ARASINDAKİ KERAHAT VAKİTLERİ
Kerahat vakitleri, güneşin hareketleriyle doğrudan ilişkilidir ve gün içerisinde üç ana döneme ayrılır. Bu dönemler, güneşin doğuşundan kısa bir süre sonrası, öğlen vakti güneşin tam zenitte olduğu anlar ve güneşin batışına yakın zamanlardır.
Bu vakitlerin başlama ve bitiş zamanları mutedil bölgeler itibarıyla şöyledir:
• Güneşin doğmasından itibaren, 40-50 dakika sonrasına kadar,
• Güneşin, tam tepede bulunduğu vakit (Öğle vaktinin girmesine yaklaşık 10 dakika kalmasından öğle vaktinin girmesine kadar),
• Güneş batmazdan önce, gözleri kamaştırmaz hâle gelmesinden, batmasına kadar olan vakit (Güneşin batmasına 40-50 dakika kalmasından itibaren akşam namazı vakti girinceye kadar olan zaman) (Merğinânî, el-Hidâye, 1/42).
NAFİLE NAMAZ VAKİTLERİ
Kerahat vakitlerinin yanı sıra, günlük namaz vakitleri dışında da nafile namaz kılınması tavsiye edilmeyen zamanlar bulunmaktadır. Nâfile namaz kılmak mekruhtur:
• Sabah namazının sünneti hariç olmak üzere imsak vakti girdikten sonra, güneş doğuncaya kadar olan sürede,
• İkindi namazını kıldıktan sonra güneş batıncaya kadar olan sürede,
• Akşam namazı vakti girdiğinde farz kılınmadan önce,
• Cuma günü hatibin minbere çıkmasından sonra (Merğinânî, el-Hidâye, 1/269-271).
