Kurşunlu Boya.. "sessiz katil" için "sağlıklı çevre" kampanyası
Dünya ülkelerinin %60'ından fazlası, hala kurşun içeren boya ve kaplamaların üretimine, ticaretine ve kullanılmasına izin veriyor.
Bu da başta çocuklar ve hamile kadınlar olmak üzere milyonlarca insanın kurşun zehirlenmesi riskiyle karşı karşıya olduğu anlamına geliyor.
Birleşmiş Milletler ve ilgili uluslararası kuruluşlar, 2023 yılı Kurşun Zehirlenmesini Önleme Uluslararası Eylem Haftası etkinlikleri çerçevesinde, bir dizi önlemle kurşun içeren boyanın kademeli olarak ortadan kaldırılmasına yönelik çalışmaların hızlandırılması çağrısını yineledi.
Ekim ayının son haftasına denk gelen Uluslararası Kurşun Zehirlenmesini Önleme Haftası, Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından ortaklaşa yürütülen Kurşun Bazlı Boyaların Ortadan Kaldırılması İçin Küresel İttifakın bir girişimidir.
Dünya çapında pek çok ülke, kurşun kirliliğinin tehlikeleri konusunda kurşunlu boyalardan kalıcı olarak kurtulmak için mevcut ve daha güvenli alternatifleri tanıtmak amacıyla çeşitli kampanyalar başlatıyor.
Kurşun oldukça zehirli bir doğal metal
Kurşun genellikle yerkabuğunda bulunur ve insanlar onu çıkarıp araba aküsü imalatı, boya imalatı, kaynak, mücevher ve çocuk oyuncakları imalatı, mühimmat ve kozmetik imalatı gibi birçok endüstriyel amaç için kullanıyor. Ancak kurşunun doğal kaynaklarında az bulunması nedeniyle halihazırda kullanılan metalin büyük bir kısmı geri dönüşüm süreçlerinden elde ediliyor. Bu da birçok ürünün imalatında kullanılan bu zehirli metalin kullanımından kaynaklanan riskleri artırıyor.
İnsanlar birkaç yüzyıl önce duvar boyalarını ve kurşun içeren boya malzemelerini kullanmaya başlamış, bu boyalar renk stabiliteleri ve korozyona karşı dayanıklılıkları nedeniyle hızla yaygınlaşmış. Bu malzemelerin dünya çapındaki üretimi yirminci yüzyılda zirveye ulaşmıştır.
Bununla birlikte kurşunun zehirli doğası, özellikle çocuklar, hamile kadınlar ve işçiler gibi savunmasız insan grupları için ciddi sağlık riskleri oluşturur. Kurşuna maruz kalmak, birçok vücut sistemini etkileyerek özellikle küçük çocuklar ve yaşlı kadınlar için zararlıdır.
Dünya Sağlık Örgütü'ne göre kurşun vücutta beyne, karaciğere, böbreklere ve kemiklere dağılıyor ve insan vücudu dişlerde ve kemiklerde de bir miktar kurşun depoluyor. Hamilelik durumunda kurşun kemiklerden kana geçer. Böylece fetus, gelişimin erken aşamalarında kurşun zehirlenmesine karşı savunmasız hale gelir ve bu da beyin ve sinir sisteminin gelişimini etkiler.
Yetişkinlerde kurşun zehirlenmesi, yüksek tansiyon, kalp-damar sorunları ve böbrek yetmezliği riskinin artması gibi uzun vadeli hastalıklara yol açabilir. Ayrıca hamile bir kadının düşük yapmasına veya erken doğum yapmasına da neden olabilir.
Kurşun zehirlenmesinden nasıl kaçınırız?
Tehlikeli madde yönetimi uzmanı ve Uluslararası Kirleticileri Eliminasyon Ağı (IPEN) üyesi olan Mühendis İlham Rifat, insanların, eritme veya geri dönüşüm işlemleri, boya çıkarma sırasında veya kurşun içeren malzemelerin yakılmasından kaynaklanan kurşun parçacıklarını soluyarak kurşun zehirlenmesine maruz kalabileceklerini söyledi.
Kurşun, ayrıca kurşunla kirlenmiş tozun yutulması, kurşun içeren boru ağları yoluyla taşınan suyun içilmesi veya kurşun kaplarda veya kurşunlu kaplarda saklanan konserve yiyeceklerin tüketilmesi yoluyla da insanlara bulaşabilir.
Bir çocuğun vücudunun belirli bir kurşun kaynağından emdiği miktarın, bir yetişkinin vücudunun emdiği miktarı 4 veya 5 kat aştığı göz önüne alındığında, küçük çocuklar kurşun zehirlenmesine karşı savunmasızdır.
Kurşuna maruz kalmak çocuğun sağlığı üzerinde ciddi sonuçlar doğurabilir. Beyin ve merkezi sinir sistemi yüksek düzeyde kurşuna maruz kalırsa ciddi şekilde etkilenip koma ve kasılmalara neden olabilir.
Şiddetli zehirlenmeden geçen çocuklarda kalıcı zihinsel engeller ve davranış bozuklukları gelişebilir.
Kurşunlu boyayı aşamalı olarak kullanımdan kaldırmak için ipuçları
Çevre uzmanı İlham Rifat, kurşun bazlı boyayı kademeli olarak ortadan kaldırmak veya bundan kaynaklanan potansiyel riskleri azaltmak için bazı tavsiyeler sunuyor:
Boyaların kalitesini kontrol edin: Yeni bir ev satın alırken veya kiralarken kullanılan boyaların çevre ve sağlık standartlarına uygun, kurşunsuz olduğundan emin olun.
Restorasyon ve yeniden dekorasyon: Evde restorasyon veya yenileme yaparken, kurşunla kirlenmiş toza maruz kalmamak için güvenli yöntemler kullanarak kurşun içerebilecek tüm eski boyayı çıkardığınızdan emin olun.
Kişisel hijyen: Özellikle kurşunlu boya içermesi muhtemel alanlarda oynadıktan sonra eller ve yüz düzenli olarak yıkanmalı, ayrıca çocukların kişisel hijyenine de dikkat edilmesi önerilir.
Sağlıklı beslenme: Sağlıklı ve dengeli beslenmek bağışıklık sistemini güçlendirebilir ve vücuttaki kurşun emilimini azaltmaya yardımcı olabilir.
Bilinçlendirme ve Eğitim: Ebeveynler, boyalardaki kurşun kirliliğinin sağlık tehlikesi konusunda bilinçlendirilmelidir.
