Piyasalarda çalkantılı dönem: Küresel kriz yaşanır mı? / Al Ain Türkçe Özel

Piyasalar oldukça kritik bir döneme giriyor. ABD seçimleri, faiz kararları, enflasyon ve istihdam verileri belli olacak. Peki bu dönem küresel bir krize neden olur mu? Ekonomist Nazlı Sarp Al Ain Türkçe’ye değerlendirdi.

Hem küresel hem Türkiye ekonomisinde kritik bir döneme girildi. İç piyasada yüksek faizin oluşturduğu olumsuzluklar daha da fazla dillendiriliyor. Asgari ücrette yapılacak artış, ekonomi yönetiminin önünde önemli bir sınav olarak duruyor. Enflasyonda istenen oranda düşüş olup olmayacağı, bu yıl bir faiz indirimi yapılıp yapılmayacağı merakla bekleniyor. Dış piyasalar ise ABD’deki seçimler ve FED’in yapacağı faiz indirimine odaklanmış durumda. Önümüzdeki dönem iç hem dış piyasalar açısından önemli gündemler var. Peki bu önemli gündemlerde beklentiler ne? ABD ve Türkiye merkez bankaları ne yapar? Dünyada borç ve bütçe açıklarındaki artış küresel bir krizi beraberinde getirebilir mi? Konuyu Ekonomist Nazlı Sarp’la değerlendirdik...  

Nazlı Sarp’ın Al Ain Türkçe’nin sorularına verdiği cevaplar şöyle;

ENFLASYON VE ASGARİ ÜCRETTE KRİTİK VİRAJ

İç ve dış piyasaların gündemi oldukça yoğun. İç piyasadan başlayacak olursak ekim ayı enflasyonu önümüzdeki pazartesi günü açıklanacak. Beklentiniz ne ve açıklanacak rakam faiz indirimi getirebilir mi?

“Ekim ayı enflasyonu istenen şekilde düşük gelirse, aralık ayında hala bir faiz indirimi ihtimali olduğunu düşünüyorum. Ekim enflasyonu için nokta tahmin yapmak zor ama eylül ayından daha düşük bir rakam geleceğini düşünüyorum. Yüzde 2 civarında bir enflasyon bekliyorum. Eğer bu seviyede ve altında bir enflasyon verisi gelirse aralık ayı için 250 baz puanlık bir indirim gündeme gelebilir.

Reel kesim oldukça sıkıntılı. Faiz indirimi konusunda oldukça ısrarcılar. 250 baz puanlık olası bir faiz indirimi reel kesimin ihtiyacını karşılamaz. Sıkı para politikaları devam edecektir. Ancak böyle bir indirim borsaya ciddi bir moral motivasyon kaynağı olacaktır. Çünkü küçük de olsa faiz indirimlerine borsanın duyarlı olduğu istatistiki olarak da bir gerçek.

Sonraki dönem için konuşursak aralıkta ekonomi yönetiminin ciddi bir asgari ücret sınavı olacak. Şu anda bile tartışmalar artmış durumda. Ekonomi yönetimi beklenen enflasyona göre bir artış yapılmasını planlıyor. Bu da yüzde 25’ler seviyesinde şekilleniyor. Ancak ekonomistlerin ağırlıklı kısmı gerçekleşen enflasyona göre bir zam yapılması gerektiğini düşünüyor. Ben de öyle düşünüyorum. Çünkü çalışan kesimde ciddi bir refah kaybı oluşmuş durumda. Asgari ücret ekonomi yönetimi için ciddi bir sınav olacak.

İç piyasayla ilgili son olarak şunu da söyleyeyim, artık ekonomideki ağırlıklı konu yavaş yavaş mali alan olacak. Kamu borçları, kamu harcamaları öne çıkacak. Çünkü şu ana kadar faizi enflasyonu konuşuyorduk. Bunlarda yol alınmasıyla dikkatler maliye tarafına yönelecektir.”

ABD’DE ART ARDA KRİTİK GELİŞMELER OLACAK

Önümüzdeki hafta, ABD ekonomisinin mevcut durumu ve sonraki dönem izlenecek ekonomi politikaları açısından kritik kararlar ve sonuçlar ortaya çıkacak. Seçim yapılacak ve sonraki 4 yıl ABD’yi yönetecek isim belli olacak. ABD’de yaşanacak gelişmeler, küresel piyasalarda nelere neden olabilir?

“Seçimin yapılacağı ve FED’in kararının açıklanacağı önümüzdeki haftadan önce cuma günü tarım dışı istihdam verisi gelecek. Bu veri FED’in faiz indirimi kararı için oldukça belirleyici ve yönlendirici bir etkisi olacak. ABD tahvil piyasasından da söz etmek gerekiyor. ABD seçimleri tahvil piyasasında ciddi bir hareketlilik yaşanmasına neden oldu. Çok hareketli şu aralar. Son dönemde dalgalanmaya ilişkin endeksler çok yükselmiş durumda. Neredeyse 2008 krizindeki seviyelere yaklaştı.

Teknoloji şirketlerinin bilançolarında da karmaşık bir durum söz konusu. Bu karmaşıklığın Çin ile ABD arasında yaşanması muhtemel gerilimden kaynaklandığı belirtiliyor.

Trump’ın kazanma ihtimali altın ve doların yükselmesini beraberinde getiriyor. Kim kazanırsa kazansın seçim sonuçlarının açıklanmasından, yeni başkanın görevi devralacağı ocak ayına kadar küresel piyasalarında ciddi bir dalgalanma olacağını düşünüyorum.”

FED’İN KARARI NE OLUR?

Tüm bu seçim gündemi içinde ABD Merkez Bankası, seçimin tamamlanmasının ardından faiz kararı için toplanacak. 6-7 Kasım’daki toplantılardan nasıl bir karar çıkacak sizce?

“Son gelişmeler ışığında FED’in 25 baz puanlık indirim yapma ihtimali güçlendi. Ben bu yönde bir karar alacağını ve bu yıl başka indirim yapmayacağını düşünüyorum. Yani daha önce yapılan 50 baz puana bu ay eklenecek 25 baz puanla yılı 75 baz puanlık indirimle kapatacaktır.

Burada şunu söylemek gerekiyor. ABD’deki seçim sonuçları FED’in kararlarını önemsiz hale getirebilir. Bunu neden söylüyorum. Trump’ın seçim sürecinde FED’le ilgili söyledikleri malum. Eğer katı şekilde bu söylediklerini uygularsa, FED’in gücü azalacaktır. Bu da küresel ekonomi açısından çok da iyi bir durum olmaz. Ama Trump seçim sürecindeki söylemleri kadar sert gitmezse durum değişebilir. Harris, uygulayacağı ekonomi politikaları konusunda çok ciddi ipuçları vermedi. Bu da az önce söylediğim gibi yeni başkanın görevi devralacağı tarihe kadar belirsizlik ortamı demek.”

“KAMU BORÇLARI KÜRESEL KRİZ OLUŞTURABİLİR”

Tüm bu anlattıklarınız küresel ekonomiyi riskli bir dönemin beklediğini gösteriyor. Küresel bir kriz riski var mı?

“Son dönemde dünyada artan kamu borçları ve bütçe açıklarının bir küresel kriz oluşturma ihtimali var. Çin’in tüketim azlığını gidermek için finansman sağlıyor. Ama bu durum da bütçe açığını büyütüyor. Tüm dünyada kamu borçları ve bütçe açıklarının artması doların ve altının değerlenmesine neden oluyor. Bu da yatırımların önünde engel oluşturuyor.”