Kazdağlı: İsrail, ateşkese uzun süre direnemez / Al Ain Türkçe Özel
Orta Doğu’daki durum, ABD ile İsrail arasındaki gerilimle yeni bir boyut kazandı. Bu gerilimin süreci nasıl etkileyeceğini Gazeteci Yazar Celal Kazdağlı, Al Ain Türkçe’ye değerlendirdi. Kazdağlı’ya göre İsrail ateşkese uzun süre direnemez...
Gazze konusunda ABD ve İsrail arasında son dönemin en büyük gerilimi yaşanıyor. ABD Refah operasyonu yapılırsa İsrail’e silah sevkiyatını durdurma kararı aldı. İsrail ise bunu “hayal kırıklığı” olarak niteledi. ABD ile İsrail arasındaki bu görüş ayrılığı bölgedeki savaşı ve dengeleri nasıl etkileyecek? Bu gerilimin yansımaları ne olacak? İsrail tek başına savaşı sürdürebilir mi? Bölgesel ya da dünya savaşı ihtimali ne? Tüm bu soruları Gazeteci Yazar Celal Kazdağlı’ya sorduk. Kazdağlı’nın Al Ain Türkçe’nin sorularına verdiği cevaplar şöyle;
“BIDEN MI, NETANYAHU MU KALACAK? NOKTASINA GELDİ”
ABD’nin silah ambargosu ve İsrail’in tepkisi iki ülke arasında son dönemin en büyük görüş ayrılığı olarak görülüyor. Bu görüş ayrılığı süreci nasıl etkileyecek?
ABD ile İsrail arasında giderek dozu artan bir gerilim yaşanıyor. Esasen Netanyahu ile Biden arasında bir restleşme görüyoruz. Bugüne kadar İsrail’i her açıdan destekleyen ABD’nin tutum değiştirme mecburiyetinde kalması önemli. Biden seçim öncesi kendi kamuoyunda ve dünya kamuoyunda oluşan tepkilere bigane kalamadı. Biden, Netanyahu’ya artık dur deme mecburiyetinde kaldı.
ABD üniversitelerinde başlayan eylemler, kamuoyunda Gazze adına olumlu bir tepki oluşturdu. İsrail’le ilişkilerin kesilmesi yönündeki talebi de gündeme taşıdı. Bu eylemler bütün dünya ülkelerine de yayıldı. 1968’den bu yana tek gündem etrafında aynı tepkinin ortaya çıkması, Netanyahu’nun yalnızlığını gösteriyor. Biz burada esasen İsrail’in de Netanyahu ve diğer Yahudiler olarak ikiye ayrıldığını görüyoruz... Biden için çözüm savaşın sona erdirilmesi ve Filistin’in birleşik bir devlet olarak ortaya çıkmasıdır.
Netanyahu buna meydan okudu, “Biz ABD’siz yolumuza devam edeceğiz” çıkışı yaptı. Bunu sürdürebileceğini zannetmiyorum. Netanyahu Refah’a saldırdığında aynı anda 100 bine yakın İsrailli de Netanyahu’nun evinin etrafında gösteri yapıyordu. Netanyahu için asıl zorluk ABD’den ziyade İsrail’in içindeki tepki olarak ortaya çıkıyor.
Ekonomik olarak da İsrail bu savaşı sürdürebilecek halde değil. Gençlerin askere alınması ekonomiye büyük zarar verdi. Batı Şeria’dan gelen 100 bine yakın İsrailli’nin otellerde ağırlanması büyük bir yük getiriyor. Türkiye’nin başını çektiği ambargolar da ekonomik yükü artıracaktır. Netanyahu bu tutumunu sürdürdüğü zaman Uluslararası Ceza Mahkemesi’nden hakkında tutuklama kararı da çıkacaktır.
Biden’ın sorunu Netanyahu gibi görünse de kendi ülkesindeki İsrail yanlısı tepkilerdir. Sorun “Biden mı, Netanyahu mu kalacak” noktasına taşınmış görünüyor.
“İSRAİL’İN UZUN SÜRE DİRENME KAPASİTESİ YOK”
Ateşkes konusunda görüşmeler devam ediyor. Bu konudaki gelişmeleri nasıl okumak lazım?
Aslında Hamas teklifi içine sindiremese de kabul ettiğini ilan ederek dünya kamuoyunda Netanyahu karşısında oluşan tepkiyi artıracak bir politika izlemiş oldu. İsrail kendi içerisindeki tepkileri kontrol altında tutabilirse bir süre daha ateşkese direnebilir. Ama hem içerden hem dışardan gördüğü baskı karşısında çok fazla direnme kapasitesinin olmadığı da görülüyor. Ateşkes sonrası Gazze’de güvenliğin nasıl sağlanacağı ikinci planda... ABD şirketinin güvenliği sağlaması gibi bir iddia konuşuldu. Ancak ben bunun yerine uluslararası bir barış gücünün devreye gireceğini düşünüyorum. İlk başta olmasa da ikinci üçüncü aşamada uluslararası bir güç süreci devralır.
“DÜNYANIN SAVAŞI TERCİH EDECEĞİNİ SANMIYORUM”
Tüm bunlar göz önünde bulundurulduğunda bölgede neler bekliyorsunuz? Bölgesel veya dünya savaşı yaşanır mı? Ya da barış yönünde bir çözüm çıkar mı?
Eninde sonunda Netanyahu’nun tasfiyesini bekliyorum. Bu tasfiye dünya için dönüm noktası olacaktır. 1789 Fransız devrimine eş değer bir etki oluşturabilir.
Süreç kontrol edilemezse bir bölgesel hatta dünya savaşı gündemde, evet böyle bir ihtimal var. Ama bu ihtimalin güçlü olması da Netanyahu’nun gidişini hızlandıracaktır. Dünyanın, Netanyahu iktidarı için dünya savaşını tercih edeceğini zannetmiyorum. Savaş tehlikesi arttığında uluslararası sistem her türlü riski göze alarak Netanyahu’yu feda edecektir.
Artık bölgede İsrail’in jandarmalığı üzerinden batının çıkarlarını koruma dönemi sona ermiştir. Yeni bir dönem hayata geçmek zorundadır.
