İran Cumhurbaşkanı Reisi'nin ölümü piyasaları nasıl etkiledi?
Altın tüm zamanların rekorunu kırdı. İran'da yaşanan ve Cumhurbaşkanı Reisi'nin yaşamını yitirdiği kazanın ekonomik yansımaları küresel anlamda altını etkiledi.
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin trajik helikopter kazasında yaşamını yitirmesi, piyasalarda büyük dalgalanmalara neden oldu. Bu haberle birlikte ons altın fiyatı, tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı.
Altın Neden Yükseliyor?
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, İran-Azerbaycan sınırında bir baraj açılışına katılmak üzere helikopterle yola çıktı. Ancak dönüş yolunda helikopter, dağlık bir alanda zorlu bir iniş yaptı ve kaza geçirdi. İran devlet televizyonunun verdiği bilgilere göre, 15 saat süren arama kurtarma çalışmaları sonrasında enkaza ulaşıldı. Kazada, Cumhurbaşkanı Reisi'nin yanı sıra Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan ve diğer üst düzey yetkililer de hayatını kaybetti.
Piyasalar, bu trajik olayı Ortadoğu'da yeni bir belirsizlik unsuru olarak değerlendirdi ve yatırımcılar, güvenli liman olarak gördükleri altına yöneldi. Amerika Merkez Bankası'nın (Fed) para politikasını bu yıl gevşetmeye başlayacağına dair beklentilerin de etkisiyle, ons altın fiyatı 2 bin 450 dolarla tarihi bir zirveye ulaştı.
ABC Piyasalar Küresel Başkanı Nicholas Frappell, "Altının hızlı yükselişi, bölgedeki belirsizlik ve sınırlı bilgiye dayalı tepkilerden kaynaklanıyor," dedi. Frappell, Asya piyasalarındaki düşük likidite seviyeleri nedeniyle yatırımcıların pozisyonlarını koruma eğiliminde olduğunu belirtti.
Son zamanlarda, Ortadoğu'daki artan jeopolitik gerilimler ve Federal Rezerv'in (Fed) ekonomik iyimserlik yaratması, altın fiyatlarında gözle görülür bir artışa neden oldu. Bloomberg tarafından yapılan analize göre, yatırımcılar Fed'in borçlanma maliyetlerini yakın zamanda düşürebileceğine dair beklentileri artırarak, faizsiz bir yatırım aracı olan altını daha cazip hale getiriyorlar. Ayrıca, ABD'deki düşen dolar kuru ve yükselen Hazine tahvilleri de bu kıymetli metalin değerini destekleyen faktörler arasında.
Bloomberg'in değerlendirmelerine göre, son oturumlarda yatırımcıların Fed'in borçlanma maliyetlerini eylül ayında düşürebileceğine yönelik artan bahisleri, altın için bir destek unsuru oluşturdu. Nisan ayında beklenenden daha fazla düşen enflasyon oranları, doların değer kaybetmesine ve Hazine tahvillerinin değer kazanmasına yol açtı. Bu durum, dolar üzerinden fiyatlanan altına olan ilgiyi artırdı.
İran'da yaşanan siyasi gelişmeler de bölgesel istikrarı doğrudan etkileyebilir. İran Anayasası'na göre, cumhurbaşkanının vefat etmesi halinde göreve ilk başkan yardımcısı geçici olarak atanır. Ülkede, bu durumun ardından 50 gün içinde yeni bir cumhurbaşkanlığı seçimi yapılması gerekmektedir.
2021'de seçilen Cumhurbaşkanı Reisi'nin normal şartlarda 2025 yılında yapılması gereken seçimlerin, bu yıl Temmuz başında gerçekleştirilmesi bekleniyor. Bu süreçte, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Muhammed Muhbir başkanlığında, Meclis Başkanı ve Yüksek Mahkeme Başkanı ile birlikte ülkeyi yönetecek olan geçici hükümet, seçimlere kadar olan dönemde ülkeyi idare edecek.
1 Eylül 1955 doğumlu olan Muhbir, İran siyasetinde ve ekonomisinde göz ardı edilemeyecek bir figür. İran'ın ruhani lideri Ali Hamaney'e oldukça yakın olan Muhbir, geçmişte Hamaney'e bağlı bir yatırım fonu olan Setad'ın yönetiminde bulunmuştur. 2010 yılında, özellikle "Nükleer veya balistik füze faaliyetleri" gerekçesiyle Avrupa Birliği tarafından yaptırım listesine dahil edilmiş, bu durum iki yıl sürdükten sonra listeden çıkarılmasıyla sonuçlanmıştır.
Geçtiğimiz ekim ayında Muhbir, İran'ın Rusya'ya karadan karaya füzeler ve çeşitli insansız hava araçları sağlama kararı alan yetkililer arasında yer aldı. Bu durum, bölgesel ve küresel güvenlik politikaları açısından yeni tartışmaları da beraberinde getirdi.
Geçtiğimiz hafta, ABD Başkanı Joe Biden yönetimi, yerli üretimi teşvik etmek amacıyla, Çin'den ithal edilen bir dizi ürüne yönelik gümrük vergilerini artırma kararı aldı. Bu karar, özellikle çelik, alüminyum, yarı iletkenler, elektrikli araçlar, bataryalar, kritik mineraller ve güneş pilleri gibi kritik endüstri ürünlerini kapsıyor.
Çin hükümetinin, ekonomiyi destekleme adına attığı adımlar, özellikle baz metallerde talebi artırma potansiyelini güçlendiriyor. Ülkenin zor durumdaki gayrimenkul sektörü için de yerel yönetimlere makul fiyatlarla konut satın alma olanağı sağlanması, piyasalarda dikkat çeken bir gelişme olarak öne çıkıyor.
Altının Rekorlarını Gümüş Takip Ediyor
Gümüş fiyatları 11 yılın en yüksek seviyesine ulaşarak önemli bir rekor kırdı. Endüstriyel ve kıymetli metal olma özelliğiyle bilinen gümüş, temiz enerjiye olan yatırımlarla değerini artırıyor. Platinyum ve paladyum da yükselişte.
Gümüş, 2013'ten bu yana ilk kez ons başına 30 doları aşarak 31.86 dolar seviyesini gördü. Bu yılki yüzde 28'lik artışla, gümüş altını da geride bırakmayı başardı. OCBC analistlerine göre, gümüşün hem endüstriyel hem de değerli metal olarak özellikleri, temiz enerjiye geçişle daha fazla önem kazanıyor.
Platinyum, son aylarda gösterdiği performansla dikkat çekiyor. Mayıs 2023'ten bu yana en yüksek seviyeye ulaşan platinyum, yüzde 0.3 artışla 1.083,68 dolara yükseldi. Paladyum ise yüzde 1.1 artışla 1.019,50 dolara çıktı. ANZ'ye göre, platinyum, borsada işlem gören fonların artan girişi ile paladyum karşısında değer kazanıyor.
