FP: Erdoğan hükümeti hapishane inşaatına 13 milyar lira ayırdı
Yeni hapishanelerin eklenmesiyle 15 Temmuz 2016'da 180.000 olan mahkum sayısı 2019'da yaklaşık 300.000'e yükselirken geçen yıl itibariyle ilk kez Türkiye'nin hapishane kapasitesi Avrupa Konseyi'ne üye 47 ülke arasında birinci sırada yer aldı.
ABD’nin önde gelen dış politika dergilerinden Foreign Policy’de yayınlanan Noah Blaser imzalı araştırma haberinde Erdoğan hükümetinin son beş yıl içinde 131 cezaevi inşaatı için yaklaşık 13 milyar lira harcadığı bildirildi.
Haberde şu ifadeler kullanıldı: “Uydu görüntüleri, Temmuz 2016 ile Mart 2021 arasında başlayan 131 cezaevinde inşaatı ortaya koyuyor. Türkiye Adalet Bakanlığı belgeleri ve basın raporları, Erdoğan hükümeti tarafından yaklaşık 100 ek tutukevinin planlandığını gösteriyor. Ülkenin hapishane ağının muazzam bir şekilde genişlemesi, Erdoğan hükümetinin muhaliflerine uyguladığı baskıya ve insan hakları ihlallerine yardım ediyor.
Mevcut inşaat hızı, 15 Temmuz’dan önceki dört yıldakinin iki katından fazla. Bu süre zarfında, uydu görüntüleriyle 64 hapishanenin yapım aşamasında olduğu gözlemlendi. Cezaevleri hem sayı hem de boyut olarak büyüdü. 2016’dan sonra inşa edilen cezaevlerinin taban alanı bir önceki döneme göre ortalama yüzde 50 arttı.
Erdoğan hükümeti hapishane inşa etme çılgınlığını gizlemiyor. Yeni hapishanelerin eklenmesiyle 15 Temmuz 2016’da 180.000 olan mahkum sayısı 2019’da yaklaşık 300.000’e yükseldi. Geçen yıl ilk kez, Türkiye’nin hapishane kapasitesi, Avrupa Konseyi’ne üye 47 ülke arasında en yüksek sırada yer aldı.
2016 darbe girişiminin ardından Erdoğan yüz binlerce kamu görevlisini görevden alma, protesto gösterilerini yasaklama ve muhalifleri tutuklama konusunda kapsamlı yetkiler alarak olağanüstü hal ilan etti. Olağanüstü hal kanunu hapishane inşaatı için bütçe ve imar kısıtlamalarının kaldırılmasını ve Ankara’nın hükümete yakın firmalara hızla hapishane sözleşmeleri vermesini sağladı.
Ankara’nın dışında bulunan Sincan cezaevi kompleksi 2016 yılından bu yana iyice genişletildi. Resmi kapasitesi yaklaşık yüzde 60 artarak 6.500 mahkumdan yaklaşık 10.900 mahkuma çıktı. Siteye dört büyük, yüksek güvenlikli yerleşkenin eklenmesi, Sincan’ın toplam büyüklüğünü New York Central Park’ın yarısı olan 420 dönümlük bir alana eşit hale getiriyor.
Türkiye’nin kırsal kesimlerinde bir şehir kadar büyük yeni kompleksler yükseldi. İç Anadolu kenti Aksaray’ın eteklerinde devasa 519 milyon liralık (sözleşmenin imzalandığı 2017’de 145 milyon dolara eşdeğer), 6.000 mahkûmluk bir şehir hapishanesi inşa edildi. 2017 yılında yerel bir yetkili, yeni kompleksin “Aksaray tarihinin tek başına en büyük yatırımı” olduğunu söyledi.
Erdoğan hükümeti Bursa’da 15 bin mahkum için bir tutukevi planlıyorlar. Kompleks, dünyanın en büyükleri arasında olacak, kapasite olarak Amerika Birleşik Devletleri’ndeki en büyük bitişik hapishane kompleksi olan Rikers Adası’ndakine eşit olacak. Bursa’daki hapishane bittiğinde dünyada ikinci büyük hapishane olacak. Dünyada sadece Çin’in Sincan eyaletinde Müslüman azınlıklar için inşa ettiği hapishaneden daha küçük olacak.
Hapishane inşaatları ciddi bir ekonomik kriz yaşayan hükümet için ciddi bir harcama kalemini oluşturuyor. Hükümet kaynakları, hapishane inşaatlarının maliyetini 11,2 milyar ile 13 milyar Türk lirası (1,3 milyar ila 1,5 milyar dolar) arasında gösteriyor.
Darbe girişiminden bu yana yeni mahkumlardaki inanılmaz artışı karşılamak için, Türkiye Adalet Bakanlığı 2016’dan bu yana iki ayrı af ile yaklaşık 190.000 siyasi olmayan mahkumu (darbe öncesi cezaevi nüfusundan daha fazla) serbest bıraktı. Yine de mahkum sayısı anormal şekilde artış gösterdi. Mahkum sayısı 2020’nin ilk yarısında yaklaşık 300.000’e ulaştı. Bugün, COVID-19 salgını sırasında hapishanedeki aşırı kalabalığı azaltmayı amaçlayan ikinci bir affa rağmen resmi sayı yaklaşık 288.000’de bulunuyor. Toplam mahkûm nüfusu Türkiye’nin şu anki 250.000 civarındaki cezaevi kapasitesini çok aşıyor.
