Fenerbahçe’nin Alanyaspor’a attığı gol ofsayt mı?

Trendyol Süper Lig’in 6’ıncı haftasında Fenerbahçe, deplasmanda Alanyaspor’u 1-0 mağlup ederken, sarı lacivertli takımın attığı gol tartışma konusu oldu.

İrfan Can Kahveci’nin attığı gol öncesi ofsayt olduğuna dair çıkan haberler sonrası sosyal medyada büyük tartışma konusu oldu. Yayıncı kuruluşta maçtan sonra yayınlanan Trio programında deneyimli hakemler Fenerbahçe – Alanyaspor maçındaki tartışmalı pozisyonları değerlendirdi.

13. DAKİKADA FENERBAHÇE'NİN PENALTI BEKLEDİĞİ POZİSYONDA DEVAM KARARI DOĞRU MU?

Deniz Çoban: Fenerbahçeliler, burada penaltı beklediler. Benim için bu pozisyon, çok net ve tartışmalardan uzak. Tabii benim için diyorum, başkaları farklı şekilde tartışabilirler. Çünkü futbol oyun kurallarında birçok pozisyonda her zaman 2+2=4 etmez. Hakem yorumu vardır olayın içinde.

Bahattin Duran: Bu top, Alanyasporlu oyuncunun önünden geçiyor ve şu anda ikisinin de topla oynamak için eşit şansı var. İki ayak da birlikte uzanıyor. Szymanski, pozisyon almak için ayağını rakibinin önüne koymasa belki de Alanyasporlu oyuncu, net bir şekilde bu topa temas edecek. Senin yaptığın yoruma katılıyorum. Bu iki ayak; top için, ortak mücadele için havada çarpışıyorlar. Bu pozisyon, benim için de devam.

21. DAKİKADA EDIN DZEKO'YA GÖSTERİLEN SARI KARTTA KARAR DOĞRU MU?

Deniz Çoban: Oyuncunun bu yaptığı hareketin kabul edilebilir bir tarafı yok. Bu; bir kere sportmenlik dışı, oyunun imajını bozan, yapılmaması gereken bir hareket. Burada, asla yanlış diyemem. Hani baktım dedim sarılı oyuncuya bir ihlal var mı, onun için mi? Onu da göremedim. Burada hakemi suçlayacak ya da eleştirecek bir şey göremiyorum. Bir ikili mücadele. Düdük bekliyor, çalınmayınca bu hareketi yapıyor. Doğru bir sarı kart ve doğru bir değerlendirme benim açımdan.

Bahattin Duran: Ben, seninle aynı fikirdeyim. Burada, hakemin çok doğru bir tespiti var. Edin Dzeko kalitesinde bir oyuncu, yani bunun nereye varacağını biliyor aslında.

Bahattin Duran: Top oyunda. Tamam, belinden hafif bir sarılma var. Futbol temaslı bir oyun. Dzeko pozisyon almaya çalışıyor.

Bahattin Duran: Burada bıraktı. Arkasındaki Efecan'a... Bakar mısın yani? Top yokken bu yaptığı çok net bir sarı kartın tarifi. Atilla'yı tebrik ediyorum bu kart için. 

42. DAKİKADA FENERBAHÇE LEHİNE VERİLEN GOLDE KARAR DOĞRU MU?

Deniz Çoban: Sezon boyu konuşulabilecek bir pozisyon. Tartışılan konu şu ki burada Fenerbahçeli oyuncu ofsaytta mı, değil mi? Fenerbahçeli oyuncunun sağ ayağına da dikkat edelim. Bu karede ayak önde gözüküyor. Şimdi bir kare geri alalım.

Bahattin Duran: Evet, burada da gözükmüyor.

Deniz Çoban: Burada da topa temas var-yok bilmiyoruz. Şimdi birkaç hususu anlatmak lazım olay tam netleşsin diye. Bir, ofsayt çizgisi teknolojisini Hawk-Eye firması tarafından hizmet olarak Türkiye Futbol Federasyonu satın almış. Güvenilirliği ve geçerliliği, FIFA'nın kurumlarınca değerlendirilmiş ve onaylanmış. Yani geçerliliği ve güvenilirliği olan bir sistem. Bu çizgi, yanlış çiziliyor diyemeyiz. Ama temelde de o çizginin çizilebilmesi için verileri giren de bir insan eli yani video yardımcı hakem. Hassas bir çalışma yürütüp görüntüleri büyüterek çizgiler çiziliyor ama ilk etaptaki yapılan çalışma, tespit; topa ilk vuruş anı. Biliyorsunuz bu kameralar frame ile çalışıyor yani bir saniyede kaç frame, kaç kare varsa o kadar çekim yapıyor ve topa temas anını tespit etmek, mevcut teknoloji ile o da subjektif bir değerlendirme gerekiyor. Nasıl yapıyorlar? Topu ayağından çıkartıp sonra tekrar ayağına getiriyor. Şimdi çizgiyi... Mesela yarı ofsayt teknolojisi geldiğinde o topun içindeki çipten topa vuruluş anı otomatik olarak tespit edilecek. Şu anda insan gözüyle tespit ediliyor. Büyüterek anlamaya çalışıyorlar ama görüntü kalitesi video yardımcı hakem odasında da çok çok üst düzey değil. Bunun da sebebi var. Teknoloji müsaade etmiyor çünkü görüntülerin kaydedilip tekrar geri getirilebilmesi için de sıkıştırılması lazım. Oradan geri aldığınız zaman da görüntü dağılıyor. Teknoloji ile alakalı bir sorun bu. Burada durdurulmuş olsa bence hiç şüphe yok, bu pozisyon ofsayt değil. Bir kare sonrasına gidelim.

Deniz Çoban: Oyuncunun ayağını ben önde görüyorum. Bu görüntüleri aklında tutsun izleyicilerimiz.

Deniz Çoban: Bir kare ileri bu. Birazdan çizgi çekildiğinde...

Bahattin Duran: Çok pardon. İzleyicilerimizin dikkatini de şeye yönlendirelim mi? Topta ya izleyicilerimiz. Aynı şekilde Tadic'in ayağındaki oynamaya da dikkat edelim.

Deniz Çoban: Bir geri, bir ileri yaptığımızda Tadic'in ayağında da fark var. Şimdi bu pozisyon geçtikten sonra ofsayt çizgisi olan yer gelsin. Bakalım video yardımcı hakem nerede durdurmuş?

Deniz Çoban: Evet, çizgi geldi. Yani şu anda gördüğümüz kadarıyla bu karede durdurmuş gibi gözüküyor. Yani ofsayt değil gibi gözüken karede durdurmuş gibi gözüküyor. Öyle mi sizde de?

Bahattin Duran: Şimdi şeyi söyleyelim Deniz Çoban; mavi çizgi var, kırmızı çizgi var. Onu anlatmak ister misin? İzleyicilerimiz aslında burada bir çizgi görüyorlar.

Deniz Çoban: Çizgiler üst üste gelmiş.

Bahattin Duran: Çizgiler üst üste gelmiş. Bu, aynı hizada demek. Çizgiler aynı hizada demek.

Deniz Çoban: Ama kırmızı çizgiyi de görüyoruz. Daha içeride yani ofsayt değil anlamında mavinin altında kırmızı çizgiyi de görüyoruz değil mi?

Bahattin Duran: Aynen öyle.

Deniz Çoban: Video yardımcı hakem ne yapıyor? Topa ilk vuruluş anını tespit etti. Sonra operatöre talimat veriyor. Şu anda savunmayı çiziyoruz.

Bahattin Duran: Şöyle yapalım mı Deniz? İstersen bunu yaşatalım izleyicilerimize. Şimdi değerli izleyiciler, VAR odasında bir tane operatör var. Hawk-Eye firmasına bağlı bir operatör... O hakem değil. Hawk-Eye firmasının çalışanı. En sağda oturuyor. Operatörün hemen yanında VAR hakemi var, Erkan Engin. Onun hemen solunda AVAR olarak Hüseyin Göçek var ve AVAR 2 olarak da Serkan Ok var. Odanın pozisyonuna göre Hüseyin'in solunda da olabilir, Hüseyin ile Erkan'ın hemen arasında da olabilir. Şimdi burada ne oluyor? Yaşatalım izleyicilerimize. Şimdi burada ekranı kullanan Hawk-Eye firmasının operatörü. Öncelikle şunu söylüyor; bu operatörle VAR hakemi arasında geçiyor. Diyor ki, 'Erkan Hocam, şu anda topun ayaktan çıktığı an doğru mu?' diyor. Odada şöyle yapıyorlar; ileri-geri top ayaktan çıkmış mı, tam ayaktan çıktıktan sonra değil ayakla topun temasının en son kesildiği anda durmalı.

Deniz Çoban: Yok, diliniz sürçtü. Topa ilk temas anında durmalı.

Bahattin Duran: Topa ilk temas anında, top ayrılmamış olmalı.

Bahattin Duran: Şimdi bunu ileri-geri, ileri-geri operatör; Erkan'a gösteriyor. 'Erkan Hocam, hangisinde durayım?' diyor. Erkan Engin, 'Burada duralım' dedi. Bir kere burada durdu. Onu da hemen bu ekranın sağ alt köşede yapılmasının bazı uzak pozisyonlar oluyordu... Burada bunu koymaya bile gerek yok. VAR hakemlerine bu tavsiye edildiği için bu alışkanlık oldu Deniz. Bunu hep koyuyorlar. Daha sonra ne oluyor? Bu mavi çizgiler ve kırmızı çizgiler neyi ifade ediyor? Bahattin Duran: Mavi çizgi, savunma oyuncusu. Sondan ikinci savunma oyuncusunun kale çizgisine en yakın uzvunun işaretlendiği çizgi. Doğru mu?

Deniz Çoban: Evet.

Bahattin Duran: Burada yine operatör, önce savunma oyuncusuna getiriyor. Ayakkabısının ucu... Yine soruyor, 'Erkan Hocam, bu nokta mı?' diyor. Evet burası, hayır sağ alt, geri getir, yukarı çıkar diyor ve Erkan Engin, operatörü yönlendiriyor. Operatör, VAR hakeminin söylediği yere noktayı koyuyor. Ondan sonra hücum oyuncusuna geliyor. Hücum oyuncusunun da çizgisi kırmızı. Kırmızı çizginin belirlenmesi için yine operatör soruyor, VAR hakemi cevap veriyor. Daha sonra, 'Hocam onaylıyor musunuz?' diye soruyor. En önemli şey bu. Topun çıkış anını, oyuncuların son çizgilerini onaylıyor musunuz diyor. VAR hakemi, 'Evet' derse düğmeye basıyor. Enter'a bastıktan sonra artık mavi ve kırmızı çizgiler çıkıyor. Burada çizgilere ne operatörün ne de VAR hakeminin müdahale etme şansı yok. Onlar son noktaları belirliyorlar. Burada çizgilerin durumuna göre de otomatik olarak ofsayt var veya ofsayt yok diye yazıyor. Hikaye bu şekilde gelişiyor odada.

Deniz Çoban: Şimdi, insan elinin değmediği bir husus çizgilerin çiziliş şekli... Fakat çizgilerin işaretlenecek noktalarını belirlemede insan eli değiyor. Sistemin kusursuz çalıştığına inanmak zorundayız. FIFA, bunu test edip onaylamış. Hakemlerin de bu titiz çalışmayı yaptıklarına kanaat getirmek zorundayız. Ama sosyal medyada da dolaşan görüntüler var. Gözle baktığımız zaman da o sağ ayak, sarılı oyuncunun sağ ayağı öndeymiş gibi de bir görüntü var. Ben, ne çizgiyi eleştiririm ne de burada hakemlerin defalarca yaptığı işaretlerde hata yapacağına ihtimal veririm ama bir şerhimi koymak isterim bu pozisyona özel. Eğer bir hata varsa, olmuşsa... İhtimal dahilinde değil mi? İnsanlar... Yani ihtimal olabileceğini, bir hata olabileceğini söylüyorlar. Varsa bir hata şöyle bir yanılgıdan kaynaklanmış olabilir. Bunun şerhini düşebilirim. Biraz önce o kadar güzel anlattınız ki yani operatör soruyor, video yardımcı hakem yönlendiriyor. Yapılabilecek hata şu olabilir %1 ihtimal; savunmanın rengiyle hücumun rengini karıştırmış olabilir operatör. Bu video yardımcı hakemin de gözünden kaçmış olabilir. Nasıl? O kadar güzel demonstrasyonunu yaptınız ki. 'Hocam, şimdi savunmayı işaretliyoruz' dedikleri anda hücumu, 'Şimdi hücumu işaretliyoruz' dedikleri anda savunmayı işaretlemiş olabilirler.

Bahattin Duran: Buna ihtimal bile vermek istemiyorum. Neden? Çünkü hakem ekibinden 3 kişi var orada. Bakın, son kararı VAR veriyor. Bu maçın VAR'daki bütün sorumluluğu Erkan Engin'de ama orada çok tecrübeli Hüseyin Göçek ve Serkan Ok da var. Birisinin gözünden, kulağından kaçsa diğerinden kaçmaz. Böyle bir ihtimal dahi düşünmek istemiyorum.

Deniz Çoban: Hocam şöyle; ben, bakın sizi çürütmek ve burada böyle bir ihtimal gerçekleşmiştir demek için değil...

Bahattin Duran: Biliyorum, biliyorum.

Deniz Çoban: Neleri gördük yani? Ofsayt oldu, çizgi çizilmedi. Kale çizgisinin dışındaki adam unutuldu, sondan 3. savunma oyuncusundan çizgi çizildi gibi şeyler gördük. Olabildi. Sadece bizim ülkemizde değil dünyada da olabildi. Biz sadece şunu sorguluyoruz; çizgilerde hata yapacağına inanmıyoruz çünkü FIFA test etmiş, onaylamış. Hakemin hata yapacağını düşünmüyoruz çünkü büyütüyor, noktayı koyuyor, 3 kişi tamam mı diyor koyuyor. Yani eğer olsa olsa bir hata çizgiler karışmıştır. Onu da yarım Merkez Hakem Kurulu, girer odaya bir daha test eder ve öyle bir şey var mı, yok mu görebilir. Ama şu pozisyonu ben gördükten sonra bu çizgilere de inanmak zorundayım. Bu çizgileri de eleştiremem. Gol ofsayt değil demiş video yardımcı hakem. Benim söyleyeceğim söz yok üzerine.

Bahattin Duran: Bir de şöyle bir şey var; acaba çizgilerin ekrandaki hassasiyeti ne? Anlatabiliyor muyum? Hani milimetre değil ki bu, santimetre.

Deniz Çoban: Genel perspektifte de bakalım. Futbol burada neyi bekliyor? Biz oturup milimetrik bir hesabı yaparak bir golün doğru ya da yanlış... Futbol, her zaman golü destekler. Futbol, her zaman gole prim verir. Yardımcı hakem o kadar iyi bir yerde ki, olabileceği en iyi yerde ve bunu da devam ettiriyor. Benim futbol anlayışım, futboldan beklediğim; bu golün tartışılmaması gerektiğini düşünüyorum.

Bahattin Duran: Evet, yani teknolojinin kullanıldığı yerde... Burada golde karar doğru mu derken evet, teknolojiye inanmak zorundayız. Artık bu sistem diyor ki ofsayt yok. Ben, buraya ofsayt var diyemem zaten. Ofsayt yok demiş sistem ama yine de ne dedik? Anlattık, hikayesini de anlattık. Neler olabileceklerini de söyledik.

Deniz Çoban: Olabilecekleri söyledik biz sadece. Nerede hata yapılabilir? İşaretlerken hata yapılabilir. Nerede hata yapılabilir? Hücumla savunmayı karıştırdığı zaman yapılabilir.

Bahattin Duran: Topun ayaktan çıkış anında yapılabilir.

Deniz Çoban: Çıkış anında yapılabilir.

Bahattin Duran: Bunu da engellemek için aslında Dünya Kupası'nda kullanıldı. Ne oldu? Yarı otomatik ofsayt teknolojisi... Bildiğimiz kadarıyla ikinci yarı, bizim ligimizde de kullanılacak. Bu tip şeyler artık tartışılmayacak. Çünkü topların içinde çipler olacak. Topa dokunma anını tespit edecek. Oyuncuların ayakkabısı bile öndeyse bunu da tespit edebilecek kapasiteye sahip. O zaman işte hani operatör bunu mu sordu, VAR hakemi yanlış yerden mi işaretledi tartışmaları da olmayacak. Ama şu anda çizilen çizgiye göre sistemin verdiği cevap diyor ki ofsayt yok. O zaman benim için karar doğrudur.

Deniz Çoban: Benim için de karar doğrudur. Nerelerde hatalar yapılabileceğini, hata olabileceğini de çok ayrıntılı anlattığımızı düşünüyorum ama bu ofsayt çizgisine bir şey deme şansım yok. Bir de futbol oyun kuralları kitabının başında diyor ki futbol ne bekliyor mantığından hareketle hakemlerin kararları değerlendirilir diyor. Burada milimetrik bir değerlendirmede bir golün iptalini futbol beklemiyor bence de.

Bahattin Duran: Devamında bir pozisyon daha oldu.

Deniz Çoban: Şimdi bir kere iki tane ofsayt çizgisi çizildi. Burada 3.5 dakika zaman kaybı olduysa bunu 1 dakika 40 saniye, 1 dakika 45 saniye gibi düşünmemiz lazım. İki ayrı değerlendirme var burada. Bir önceki pozisyonda topun temas anı artı oyuncuların pozisyonları değerlendirildi. Sonra buradaki topa temas anı tespit edilip buradaki oyuncuların pozisyonları değerlendirildi. Her ne kadar bir şey olmasa da bir kez de atak başlangıç fazına baktılar. Öyle değerlendirmek lazım. Tamam, 3.5 dakika değil de 2.5 dakika beklerdik belki ama söylendiği kadar da çok uzun olmadığını düşünüyorum ben.

Bahattin Duran: Ben senden burada ayrılıyorum Deniz. Neden? Gol kaleye girdikten sonra oyun başlayana kadar 3 dakika 42 saniye geçti. Bir kere bu ekranda gördüğümüz pozisyonda ikiye böldün ya 1 dakika 50 saniye değerlendirilecek hiçbir şey yok. 30-40 saniyede değerlendirilir.

Deniz Çoban: Hayır, hayır. Şöyle diyorum; 3.5 dakika çok uzun ya aslında o 3.5 dakika iki pozisyona ayrıldı. Öyle bakalım. Buna 1 dakika 45 saniye ayrıldı. Evet, ya biraz fazla olmuş ama çok çok fazla değil. Öbürüne de 1 dakika 45 saniye. O gider gibi 1 dakika 45 saniyeye.

Bahattin Duran: Evet, orada çok vakit kaybedildi. Atak başlangıç fazında bir şey yoktu zaten onu hızlı geçtiler. Bence en çok vakit kaybettikleri nokta; topun ayaktan çıkış anı ve Tadic'in ayakkabısının rakibiyle nerede olduğu ama yine de 90 dakika dediğimiz futbol oyununda 3 dakika 42 saniye benim için kabul edilemez diyorum.

Deniz Çoban: 3 dakika 42 saniye ve bu pozisyon olduğunda devrenin bitmesine 3 dakika var. 3 dakika buradan gitti. Atilla Karaoğlan, bu maçın ilk yarısına uzatma eklememiş gibi oldu.

Bahattin Duran: Evet, bu pozisyon da çok tartışıldığı için akıllarda soru işareti kalmasın diye uzun uzun konuştuk.