Fahiş fiyat ve stokçulara 1 milyonluk ceza yolu açan kanun meclise gönderildi
Fahiş fiyat ve stokçuluk yaparak ülke ekonomisine ciddi zararlar verenlere caydırıcı cezalar kesilmesine olanak saylayacak kanun teklifi meclise gönderildi.
TBMM'nin yeni kabul ettiği düzenlemelerle, fahiş fiyat artışları ve stokçuluk faaliyetlerine yönelik cezai yaptırımlar artırılıyor. Rekabet Kurulu'nun soruşturma süreçleri hızlandırılırken, tarafların savunma yapma süreçleri de iyileştiriliyor.
TBMM Genel Kurulu, Türk Ticaret Kanunu ve ilgili mevzuatta yapılan düzenlemeleri içeren yeni yasa teklifini onayladı. Bu düzenlemeler, fahiş fiyat artışları ve stokçuluk faaliyetlerine karşı getirilen sert cezaları içeriyor. Yeni düzenlemelerle, piyasada daha şeffaf ve adil bir rekabet ortamının sağlanması amaçlanıyor.
Rekabet Kurulu, başlatılan soruşturmaların daha hızlı ve etkin ilerlemesini sağlamak için yeni bir mekanizma getiriyor. Soruşturma süreçlerinin başladığı tarihten itibaren 15 gün içinde ilgili taraflara bilgi verilmesi ve savunma yapmaları için gerekli bilgilerin sağlanması zorunlu hale geliyor. Bu yeni düzenleme, tarafların daha etkin savunma yapabilmesine olanak tanıyarak, süreçlerin daha hızlı ilerlemesini hedefliyor.
Yeni yasal düzenlemelere göre, taraflar soruşturma raporunun kendilerine tebliğ edilmesinden itibaren 30 gün süreyle yazılı savunmalarını Kurula iletmeleri gerekecek. Sunulan haklı gerekçeler doğrultusunda bu süre, istisnai olarak bir kereye mahsus olmak üzere uzatılabilecek. Ayrıca, soruşturma raporunda yer alan görüşlerde değişiklik olması durumunda, bu değişiklikler 15 gün içinde tüm Kurul üyelerine ve ilgili taraflara bildirilecek.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu'nda yapılan değişikliklerle, ürün senetleri ve alivre sözleşmeleri gibi işlemler yeni düzenlemelere tabi olacak. Bu işlemler, ürün ihtisas borsaları tarafından, alım satım işlemleri ve yükümlülüklerin yerine getirilmesi konularında yürütülecek. Alım satım işlemleri ve tescili, yasa ve ilgili mevzuata uygun olarak gerçekleştirilecek, bu da piyasa düzeninin korunmasına yardımcı olacak.
Türkiye'nin tarım ve ticaret sektöründe önemli bir yere sahip olan ürün ihtisas borsaları, takas işlemlerinde mali sorumluluk taşıyor. Bu borsalar veya borsalar tarafından takas merkezi olarak yetkilendirilen kuruluşlar, oluşturdukları limitler ve alınan teminatlar ile garanti fonu varlıklarıyla sınırlı bir mali sorumluluk üstlenecekler. Bu yapı, borsada gerçekleşen işlemlerin güvenliğini artırarak, yatırımcılar ve piyasa katılımcıları için bir güvence oluşturuyor.
Ürün ihtisas borsalarında işlem gören yükümlülüklerin yerine getirilmesi, zararların tazmini ve piyasa güvenliğinin sağlanması amacıyla, teminat ve garanti fonlarının kuruluşu, işletimi ve kullanımına ilişkin usul ve esaslar belirlenecek. Bu düzenlemeler, Ticaret Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle netleştirilecek. Ayrıca, bu fonlar ve teminatlar sadece belirlenen amaçlar için kullanılacak ve herhangi bir şekilde üçüncü şahısların erişimine açılmayacak.
Ürün senetleri ve alivre sözleşmelerin borsalarda alım satımına aracılık edilmesi, aracıların yetkilendirilmesi ve denetimi ile ilgili usul ve esaslar da Sermaye Piyasası Kurulu ve Ticaret Bakanlığı tarafından belirlenecek ortak yönetmeliklerle düzenlenecek. Bu düzenlemeler, aracılık hizmetlerinin şeffaflığı ve müşteri haklarının korunması açısından büyük önem taşımakta.
Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu'nda yapılan değişikliklerle, lisansı askıya alınan işletmelerin askı süresince depo kira ücreti talep edemeyecekleri belirtilmiştir. Ayrıca, Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü tarafından lisanslı depolarda depolanan ürünler için tahakkuk eden depolama ücretleri de bu süre zarfında ödenmeyecek.
Lisanslı depoculukta idari para cezalarının etkinliği ve caydırıcılığı artırılmak üzere, cezai yaptırımlar getirilecek ve mevcut cezalar artırılacak. Özellikle, ücret tarifesinde belirlenenin üzerinde ücret talep eden veya yasalara aykırı ürün kesintisi yapan depo işletmelerine, 200 bin liradan başlayıp 1 milyon liraya kadar idari para cezası uygulanabilecek.
Yeni düzenlemeye göre, lisanslı depo işletmeleri, teslimat yükümlülüklerini yerine getirmezse veya ilgili kanun ve yönetmeliklere uygun davranış sergilemezlerse, 200 bin liradan başlayıp 1 milyon liraya kadar idari para cezasıyla karşı karşıya kalabilirler. Özellikle, iptal edilmemiş ürün senetlerinin yönetmelik dışı işlenmesi, idari tedbirlere rağmen düzeltilmeyen yükümlülük ihlalleri bu cezaların nedenleri arasında sayılabilir.
Depolama süreçlerinde uyulması gereken kurallar, tartı makbuzlarındaki eksiklikler ve depolanan ürünlerin kalite kontrolü gibi alanlarda yapılan hatalar da büyük cezalar getiriyor. Kalibrasyon ve periyodik kontrol gibi zorunlulukların ihmal edilmesi, ürünler arası kalite farklılıkları tespit edilmesi durumunda, işletmelere her bir ihlal için 200 bin lira ceza uygulanacak.
Yetkili sınıflandırıcılar, belirlenen ücret tarifesinin üzerinde ücret talep ederlerse veya hizmetlerini yönetmeliklere uygun şekilde sunmazlarsa, yine 200 bin liradan 1 milyon lira arasında değişen cezalara çarptırılabilirler. Ayrıca, şahit numune alınmaması veya bu numunelerin yönetmelikte belirtilen süre boyunca saklanmaması gibi durumlar da ciddi yaptırımlarla sonuçlanacak.
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edilen teklif ile kapalı pazar yerlerinde pazarcılara uygulanan kiralama yöntemleri değiştiriliyor.
Önceki uygulamalar kapsamında, kapalı pazar yerlerindeki satış noktaları pazarcılara yüksek fiyatlarla kiralanıyordu. Yeni düzenlemeyle, bu satış noktalarının kiralama yöntemi tamamen değişiyor. Sınırlı ayni haklarla yapılan kiralama, artık yalnızca tahsis usulüyle yapılacak. Bu değişiklikle pazarcıların kira maliyetleri önemli ölçüde azalacak.
Yapılan düzenleme, kapalı pazar yerlerindeki kiralama usullerini sadeleştirerek, pazarcılık yapmayan kişilere bu hakların verilmesini engelliyor. Bu sayede, pazarcıların maliyetlerinin artışının önüne geçilmesi ve daha adil bir ticaret ortamı sağlanması amaçlanıyor.
Teklifin 7 maddesi, TBMM Başkanvekili Celal Adan'ın yönetiminde kabul edildi. Kabul sonrası bir ara verilen meclis oturumu TBMM Saat 14:00'de gündem maddelerini görüşmek üzere yeniden toplanacak.
