Ev, Arsa ve İş Yeri Alırken Dikkat! Alıcıların Mutlaka Bilmesi Gereken 5 Kritik Nokta
Gayrimenkul yatırımı yaparken sadece fiyata bakmak büyük risk taşıyor. Merkezi Kayıt Kuruluşu Gayrimenkul Bilgi Merkezi AŞ (MKK GABİM), hazırladığı rehberlerle alıcıların ev, arsa ve iş yeri alırken dikkat etmesi gereken en önemli noktaları sıraladı.
MKK GABİM tarafından hazırlanan Konut Alım Rehberi, alıcıların yalnızca fiyat karşılaştırması yapmakla kalmayıp çok yönlü inceleme yapması gerektiğini vurguluyor. Konut fiyatı, benzer özellikteki diğer konutlarla kıyaslanmalı; emlak sitelerinden, danışmanlardan veya lisanslı değerleme kuruluşlarından rapor alınmalı.
Konut alımında yalnızca satış bedeli değil, tapu harcı (alıcı ve satıcı ayrı ayrı %2), emlak vergisi, tapu döner sermaye harcı ve DASK ödemeleri de hesaba katılmalı.
Tapuda konutun niteliği mutlaka “mesken” ya da “konut” olarak geçmeli. Depo veya ofis olarak kayıtlı bir taşınmazın fiilen konut olarak kullanılması, hukuken geçerli sayılmıyor. Ayrıca tapuda kat mülkiyeti mi yoksa kat irtifakı mı olduğuna dikkat edilmeli. Kat mülkiyeti, iskan alınmış binalarda tam mülkiyet hakkı sağlar.
Konut üzerinde “haciz, satış şerhi, intifa hakkı, aile konutu şerhi, riskli yapı şerhi” gibi sınırlamalar olup olmadığı incelenmeli. İpotek durumu sorgulanmalı, yapı ruhsatı ve iskan belgesi kontrol edilmeli. Binanın taşıyıcı sistemleri, tesisatlar, ortak alanlar ve depreme dayanıklılığı hem belgelerle hem de gözle incelenmeli.
Arsa ve Arazi Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Arsa-Alım Rehberi, alınacak arsanın fiyatının mutlaka benzer özelliklere sahip arsalarla karşılaştırılması gerektiğini belirtiyor. Tapuda yer alan yüzölçümü, şerhler ve beyanlar incelenmeli. “Kamu haczi, satış şerhi, kamulaştırma şerhi, imar düzenlemesi, sit alanı” gibi kayıtların olup olmadığı araştırılmalı.
Arsada imar durumu, yapılaşma potansiyeli, parselin imar onayı, cephe ve derinlik şartları mutlaka öğrenilmeli. Ayrıca bölgenin deprem riski, zemin yapısı ve doğal afet riski de dikkate alınmalı.
Arazi alımlarında ise çevre düzeni planı, gelecekteki kullanım şekli (tarım, sanayi, konut), ulaşım ve altyapı durumu araştırılmalı. Toprak yapısı, madencilik faaliyetleri ve olası kamulaştırma işlemleri alım öncesinde mutlaka incelenmeli.
İş Yeri Satın Alırken Yapılması Gerekenler
İş Yeri Alım Rehberi, iş yeri fiyatlarının da benzer özellikteki taşınmazlarla karşılaştırılmasını öneriyor. Tapuda niteliğin “iş yeri” veya “dükkan” olarak kayıtlı olması gerekiyor. Kat mülkiyeti, arsa payı ve şerhler büyük önem taşıyor.
Tapuda “haciz, intifa hakkı, kamulaştırma şerhi, riskli yapı şerhi” gibi kayıtların olup olmadığına bakılmalı. Ayrıca ipotek sorgulanmalı, yapı ruhsatı ve iskan belgeleri kontrol edilmeli.
Bina içi tesisatlar, ortak alanlar, giderler, yönetim planı ve depreme dayanıklılık gözden geçirilmeli. Aidatlar, kira sözleşmeleri, tadilat durumları ve geçmiş hasar kayıtları da alıcı için kritik bilgiler arasında yer alıyor.
