Dünya sıcaklığı rekor seviyelere ulaştı
Çarşamba günü yayınlanan bir çalışmada, önde gelen düzinelerce araştırmacı, insan faaliyetlerinden kaynaklanan küresel ısınmanın görülmemiş bir seviyeye ulaştığı konusunda uyardı.
Sıcaklık artışını 1,5 santigrat derece ile sınırlamak için mevcut olan süre hızla daralıyor.
Bilim insanları, 2014-2023 döneminde insan kaynaklı küresel ısınmanın 0,26 santigrat derece arttığını belirtti.
Bu ölçümler, Earth System Science Data dergisinde yayınlandı ve Birleşmiş Milletler tarafından görevlendirilen Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli'nin yöntemlerine dayanan yaklaşık altmış tanınmış araştırmacının çalışmalarının sonucudur. Çalışma, uzman raporlarına dayalı güncel göstergeler sunarak önemli bir katkı sağlıyor.
Sanayi öncesi döneme kıyasla, insan kaynaklı ısınma bu on yılda 1,19 santigrat dereceye ulaştı. Bu, bir yıl önce yayınlanan rapordaki 2013-2022 dönemi rakamlarına göre (1,14 santigrat derece) net bir artış olduğunu gösteriyor. 2023 yılı için insan faaliyetlerinden kaynaklanan ısınma 1,31 santigrat dereceye ulaştı. Toplamda ise ısınma, El Niño fenomeni gibi doğal iklim değişkenliklerinin de etkisiyle 1,43 santigrat dereceye çıktı.
Rekor Emisyon Seviyesi
Bilim insanları, COP müzakereleri ve siyasi tartışmalara katılanları bilgilendirmek amacıyla yıllık güncellenmiş veriler sağlamayı hedefliyor.
İçinde bulunduğumuz on yıl, ısınmayı 2 santigrat derecenin altına ve mümkünse 1,5 santigrat derecenin altına düşürmeyi amaçlayan 2015 Paris Anlaşması'nın hedeflerini korumak açısından kritik olarak değerlendiriliyor.
Bu veriler, dünyanın dört bir yanından temsilcilerin 11-22 Kasım tarihlerinde Bakü'de yapılması planlanan yirmi dokuzuncu Taraflar Konferansı öncesinde Bonn'da iklim müzakereleri için bir araya geldiği bir dönemde yayınlandı.
Isınma olgusu, esas olarak fosil yakıtların (petrol, gaz ve kömür) yoğun kullanımından kaynaklanan ve rekor seviyelere ulaşan sera gazı emisyonlarından kaynaklanıyor: 2013-2022 döneminde yıllık yaklaşık 53 milyar ton karbondioksit. Sadece 2022 yılında bu miktar 55 milyar tona ulaştı.
Bilim adamları, havada asılı duran, güneşi yansıtan ve bazı bulutların oluşmasına izin veren kirli parçacıklar nedeniyle soğumanın azalmasının da bu duruma katkıda bulunduğunu belirtiyor.
Oslo Uluslararası İklim Araştırmaları Merkezi'nden Glen Peters, hava kirliliğini kontrol etmenin, özellikle Çin'de, önemli bir neden olduğunu ifade etti. Araştırmacılar, deniz taşımacılığında uygulanan sıkı kontrollerin rolüne dikkat çekerken, kömür sektöründe kükürt dioksit emisyonlarının azaltılmasının 1980'lerde başladığını belirtiyor.
Biraz İyimserlik
Kalan karbon bütçesi azalıyor. Bu bütçe, küresel ısınmayı 1,5 santigrat derece ile sınırlama şansını yüzde 50 koruyarak yayılabilecek toplam karbondioksit miktarını ifade ediyor. Bu bütçe yaklaşık 200 milyar tona eşdeğer ve mevcut oranda yaklaşık 5 yıllık emisyona denk geliyor. Geçen yıl yapılan çalışmada bu miktar 250 milyar tondu.
Bilim insanları, önümüzdeki on yılın küresel ısınmayı 1,5 santigrat derece ile sınırlamak için çok önemli olduğunu vurguluyor. Bu on yıl, küresel emisyonların önemli ölçüde azalmadan önce zirve yapmasının beklendiği bir dönem olarak görülüyor.
Rekor seviyelere rağmen, karbondioksit emisyonlarındaki artış hızı, 21. yüzyılın ilk on yılına kıyasla yavaşladı. Leeds Üniversitesi'nden başyazar Piers Forster, raporun biraz iyimserlik içerdiğini belirtiyor.
Exeter Üniversitesi'nden Pierre Ferlingstein, sera gazı emisyonlarındaki artış hızının 2000 yılına göre daha düşük olduğunu, ancak hala arttığını ve yoğunluklarının iklim ısınmasıyla birlikte artmaya devam ettiğini söyledi. Ferlingstein, emisyonların sıfıra düşmesi gerektiğini vurguladı.
