Dr. Sakman: Trump’ın Türkiye’yi F-35 programına alma ihtimali yüksek | Al Ain Türkçe Özel

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın ABD’li mevkidaşı Marco Rubio ile yaptığı görüşmenin ardından gündeme gelen F-35’lere ilişkin konuşan Dr. Tolga Sakman, “Trump yönetiminin Türkiye’yi tekrar F-35 programına alma ihtimali yüksek” dedi.

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, New York’ta ABD’li mevkidaşı Marco Rubio ile bir görüşme gerçekleştirdi. Görüşmede ABD’nin Hasımlarına Yaptırımlar Yoluyla Karşılık Verme Yasası olarak bilinen CAATSA yaptırımları ve F-35 gündeminin ele alındığı belirtildi.

Rus yapımı S-400 füze savunma sistemlerini satın alınmasının ardından uygulanmaya başlanan CAATSA yaptırımları, Türkiye’nin F-35 savaş uçakları programından çıkarılmasına da neden olmuştu.

Peki görüşmenin çıktıları neler? F-35 programına ilişkin hangi gelişmeler beklenmeli? Diplomatik İlişkiler ve Politik Araştırmalar Merkezi (DİPAM) Başkanı Dr. Tolga Sakman, söz konusu görüşmeyi ve F-35 gündemini Al Ain Türkçe için yorumladı.

Fidan-Rubio açıklamasında savunma sanayi noktasının özellikle belirtildiğini belirterek değerlendirmelerine başlayan Sakman, “Bu görüşülmesi beklenen ana konulardan biri üzerinde ilerleme olduğunu gösteriyor. Özellikle CAATSA yaptırımları ve F35 programından Türkiye’nin çıkarılması ile bu ilişkiler sekteye uğramıştı. Trump, Türkiye aleyhindeki bu iki karara karşı çıktığını daha önce dile getirmişti ve şimdi başkanlığı döneminde bu kararları geri alması bekleniyor. CAATSA başlı başına iki müttefik devlet arasında olmaması gereken ve mevcut haliyle tüm ilişkileri zehirleyen bir yapıda oturuyor. Bu sebeple bu yaptırımların tek parçada kaldırılması bekleniyor ve isteniyor. F35 konusu ise hem Türkiye hem de Türkiye -ABD ilişkileri için gittikçe tartışmalı bir hal aldı” dedi.

Sakman, “Teknik olarak F35’in şu ana kadar yapılmış olan savaş jetlerinin en iyisi olduğuna ilgililer hemfikir. Buna rağmen sürekli olarak kamuoyuna yansıyan kaza görüntüleri, uçuşla ilgili sorunların olduğuna dair bilgiler, operasyonel tutma ve kullanım maliyetleri gibi konular proje aleyhinde gündemde tutulan konular. Fakat projedeki geliştirme faaliyetlerinin durmadığı ve devamlı olarak düzeltme ve ilerleme yaşandığına dair bilgilerde veriliyor. Fakat daha büyük bir kırılganlık Trump yönetimi ile birlikte F35’lerin güvenli kullanılmaya devam edilip edilmeyeceğine dair. Kill Switch, Pentagon onay kodu, yedek parça temin edilmeyeceği gibi söylentiler ABD ile ilişkilerin projeye yansıdığını gösteriyor” ifadelerini kullandı.

“TÜRKİYE TEKNOLOJİK VE EKONOMİK OLARAK DA FAYDALANACAK”

Bu tartışmalı sürecin Türkiye’de F35’e karşı güveni azalttığını belirten Sakman, “Fakat halihazırda üretilmiş en iyi savaş uçağından mahrum kalmamak bir kısım için öncelikli halde duruyor. Ayrıca projenin başından beri tüm araştırma geliştirme faaliyetlerinin içinde olan ve üretim safhasında bazı parçaların tek tedarikçisi konumunda bulunan Türkiye’nin bu ilişkiden teknolojik ve ekonomik olarak faydalandığı da biliniyor. İlk teslim edilmesi planlanan F35’ler için ödemelerin de yapıldığı ve bu ödemelerin geri alınmadığı da düşünüldüğünde Türkiye’nin F35 programına geri dönmesi ve ihtiyacı kadar uçağın satın alınması bekleniyor. Bu süreç tabii ki Türkiye’ye yine ekonomik olarak fayda sağlayacağı gibi Türkiye’nin milli muharip uçak üretimi noktasında bir Know How transferini de içerebileceği göz önünde tutulmalı” diye konuştu.

Sakman şunları söyledi:

“Türkiye’de milli olanaklarla veya yurtdışındaki konsorsiyumlara dahil olarak sürdürülecek olan geliştirme faaliyetleri çok kıymetli ve gerekli. Fakat halihazırda faaliyette olan bu uçakların temini askeri vuruş gücü kapasitesini yükseltecektir. Trump yönetiminin de Türkiye’yi tekrar F35 programına alma ihtimali yüksek. Bunun nedeni başkan Trump‘ın Amerikan silahlarını gerçek müttefiklere satacağına dair söylemiyle aslında bugünlerde ilişkileri çok da iyi olmayan devletlerden ziyade Türkiye gibi bir ülkenin hava kuvvetlerini destekleyeceğini anlayabiliriz.

Dr. Tolga Sakman 

“TRUMP ÖNGÖRÜLEMEZLİĞİNİ KORUYOR”

Ayrıca daha önceden yapılmış olan bir yanlışın telafisi olarak bunu daha önce de dile getirdi. Ve Amerika içerisinde yeni bir tartışma konusu olan yeni nesil savaş uçağı araştırma programı için de bir ön adım atmış olabilirler. Üstelik bu yeni F35 satışında Türkiye ile birlikte bazı yeni güncellemeler yapılma ihtimali de söz konusu. Türk savunma sanayiinin etkili olduğu bazı mühimmat ve araçların entegrasyonu konuşulmaya başlandı bile. Tabii ki tüm bunlar askeri ve teknik şartlardan öte siyasi durumun nereye doğru evrileceği ile ilgili ve Trump bu konuda hala öngörülemezliğini koruyor”