Taraflar Konferansları tarihinde bir ilk: COP28 gündeminde sağlık günü

İklim değişikliği, artık sadece uzun vadeli bir tehdit olmaktan çıkıp günümüzde birçok düzeyde insan sağlığını etkileyen bir sorun haline geldi.

Dünya genelinde yaşanan aşırı iklim olayları, gelecekte bizi bekleyen korkunç bir tabloyu hızla ortaya koyuyor.

Dünya Sağlık Örgütü'nün verilerine göre, son yirmi yılda 65 yaş üstü insanlar arasında yüksek sıcaklıklara bağlı ölümler yüzde 70'e kadar artmış durumda.

Hükümetler arası İklim Değişikliği Paneli'nin (IPCC) son raporuna göre, dünya genelinde yaklaşık 3,5 milyar insan, yani dünya nüfusunun neredeyse yarısı, iklim değişikliğinin etkilerine karşı oldukça savunmasız bölgelerde yaşıyor. Bu durum, küresel ısınmayı 1,5 Santigrat dereceyle sınırlamak için daha fazla çaba gerektirdiğini gösteriyor.

İklim değişikliğinin dünya çapında sağlık sistemlerine benzeri görülmemiş bir zorluk oluşturduğu göz önüne alındığında, şu anda Birleşik Arap Emirlikleri'nde düzenlenen Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (COP28) Taraflar Konferansı, sağlık, yardım, iyileşme ve barış temalarına odaklanan bir dizi tematik günler ayırdı.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Wellcome Trust ve diğer ortaklar tarafından düzenlenen Sağlık Günü, iklim değişikliğinin insanların ve ekosistemlerin genel sağlığı üzerindeki etkisini vurgulayan sembolik bir slogan değil. Bundan daha ziyade iklim değişikliğinin sağlık üzerindeki etkilerini küresel ilginin merkezine koymayı amaçlayan bir etkinliktir. 

Daha dayanıklı sağlık sistemlerinin oluşturulması

COP28 Taraflar Konferansı Başkanlığı'na göre, bugün başlayan Sağlık, İyileşme ve Barış Günü misyonu, Konferansın ilk tematik günüdür.

Sıcaklıktaki her artışın ve yenilenebilir enerjiye yönelik politika değişikliğinin yaşamlarımızı ve refahımızı nasıl doğrudan etkilediğini ortaya koyuyor ..

Sağlık Günü etkinlikleri çok sayıda bakan ve sağlık çalışanını, sivil toplum kuruluşu temsilcileri, iş dünyası liderleri bir araya getiriyor.

Sağlık Günü etkinlikleri ayrıca, bir dizi idari önlem üzerinde anlaşmaya varmayı ve iklim zorlukları karşısında dayanıklılık ve toparlanma için birleşik bir yol formüle etmeyi amaçlıyor.

Ayrıca ilk kez bir COP’ta Sağlık Günü’nde, dünyanın dört bir yanından 40 milyondan fazla sağlık çalışanı, COP28’deki iklim müzakerelerinde sağlığa öncelik verilmesi için Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve sivil toplum örgütleri tarafından yapılan eylem çağrısına katıldı.

Deklarasyonun içerisinde sağlık sistemlerinin iklime dirençli, düşük karbonlu, sürdürülebilir ve eşitlikçi olacak şekilde dönüştürülmesi gibi amaçlara yer veriliyor.

Sağlık ve İyileşme Günü, iklim değişikliğinin etkilerine karşı dirençli sağlık sistemleri oluşturmak amacıyla finans ve sağlık uzmanlarını bir araya getirerek yeni eylem planları geliştirmeyi hedefliyor.

Sağlık ve İyileşme Günü ayrıca, iklim değişikliğinin ruh sağlığı üzerindeki etkilerinin incelenmesi, gözden kaçırıldığı kadar acil bir konu olmasının altını çizecek. 

Sağlık Günü programı, siyasi ve mali taahhütlerle ilgili önemli tartışmalardan iklim değişikliğinin sağlık üzerindeki etkilerinin araştırılmasına kadar çeşitli etkinlikleri içeriyor.

Bu kapsamda finansman akışlarının verimliliğini ve etkinliğini artırmak için iklim değişikliği ve sağlığın kesişim noktasındaki uyumluluktan daha iyi yararlanılması gerektiğinin altını çizildi.

Sağlık topluluğu, iklim değişikliğinin halihazırda sağlığımızı etkilediğini, bulaşıcı ve vektör kaynaklı hastalıkların yayılmasına katkıda bulunduğunu ileri sürüyor. Müzakerecilerin, iklim değişikliğinin küresel sağlığa yönelik, artık göz ardı edilemeyecek veya küçümsenemeyecek doğrudan bir tehdit oluşturduğunu acilen anlamaları gerekiyor.

Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Sözleşmesi Taraflar Konferansları kapsamında ilk kez düzenlenen Sağlık Günü, öncelikli eylemler üzerinde fikir birliğine varılması amacıyla Sağlık ve İklim konulu ilk Bakanlar Toplantısının gerçekleştirilmesine sahne olacak.

Sağlık/Yardım, İyileşme ve Barış Günü, iklim finansmanına erişimde ve iklim eylemini teşvik etmede ciddi engellerle karşılaşan, kırılgan ve çatışmalardan etkilenen bağlamları içeren, adaptasyonu hızlandırmaya, kayıp ve hasarı önlemeye ve ele almaya odaklanıyor.

COP28’İN İKLİM VE SAĞLIK BİLDİRGESİ

Dünyanın birçok ülkesinin liderlerini bir araya getiren Dünya İklim Eylemi Zirvesi kapsamında, Konferans Başkanlığı, Dünya Sağlık Örgütü ortaklığında, iklim eylemini hızlandırmak amacıyla COP28 İklim ve Sağlık Bildirgesi’ni duyurdu. Bildirge, insan sağlığını iklim değişikliğinin artan etkilerinden korumayı amaçlıyor.

123 ülke iklime odaklı sağlık sistemleri için taahhütte bulundu. İklime odaklı daha iyi sağlık sistemlerinin oluşturulması, toplumların ve en hassas nüfusların iklim değişikliğinin etkilerine karşı daha iyi hazırlanması için ortaya koyulacak çalışmalar için ortak hedefler belirlendi.

123 ülkenin imzaladığı bildirge, hükümetlerin ilk kez toplulukları korumanın ve iklim değişikliğinin sağlık üzerindeki etkilerini ele alacak sistemler kurmanın gerekliliğini kabul etmesini içeriyor.

Bildirge ayrıca Brezilya, Malavi, Birleşik Krallık, Amerika Birleşik Devletleri, Hollanda, Kenya, Fiji, Hindistan, Mısır, Sierra Leone ve Almanya gibi bu alanda önde gelen birçok ülkeden de destek aldı.

Bildirge, hava kirliliğinin bir sonucu olarak dünyada her yıl meydana gelen 9 milyon ölümün ve 189 milyondan fazla kişinin aşırı hava olaylarından kaynaklanan olaylara maruz kalmasının yol açtığı zorluklara çözüm bulmaya yönelik ortak çabaları da destekliyor.

İKLİM VE SAĞLIK EYLEMİ ALANLARI

Bildirge iklime dayanıklı, sürdürülebilir ve eşitlikçi sağlık sistemleri oluşturmak, emisyonları azaltmak için sektörler arası iş birliğini geliştirmek ve sağlığı iyileştirmek için iklim eylemlerinden en iyi şekilde yararlanmak, iklim ve sağlık için finansmanı artırmak da dahil olmak üzere bu alandaki bir dizi çalışmayı kapsıyor. 

Bildirgenin başarısı için finansmanın önemi göz önüne alındığında COP28 Başkanlığı; AIDS, Tüberküloz ve Sıtmayla Mücadele Küresel Fonu, Yeşil İklim Fonu, Rockefeller Vakfı ve Dünya Sağlık Örgütü ile iş birliği içinde, iklim ve sağlık finansmanının güçlendirilmesine yönelik on ilke belirledi.

COP28 Başkanlığı, radikal değişim getirebilecek ve birden fazla sektörü kapsayan yeni çalışma yöntemlerini uygulayabilecek projeler aracılığıyla, yeniliği teşvik eden ek finansman taahhütleri topladı.

COP28 İklim ve Sağlık Çözümlerinin Finansmanına İlişkin Yol Gösterici İlkeler, 40'tan fazla finansman ortağı ve sivil toplum kuruluşu tarafından onaylandı. Bu aynı zamanda, fon sağlayıcılar arasında artan iş birliğini, iklim ve sağlık sorunlarına yönelik çözümlere yönelik sürdürülebilir desteğin artan ivmesini vurguluyor.

Bildirgede ayrıca hükümetler, kalkınma bankaları, çok taraflı kurumlar, hayır kurumları ve sivil toplum kuruluşları da dahil olmak üzere bir dizi paydaşın, iklim ve sağlık çözümlerine yönelik yatırımlarını genişletmek için verdiği mali taahhütler de memnuniyetle karşılandı.

Bu kuruluşlar, iklim krizinin artan sağlık ihtiyaçlarını karşılamak için 3,7 milyar dirhem (1 milyar dolar) tahsis etme konusunda ortak bir taahhütte bulundu.