Çin, Ay'ın karanlık yüzeyinden kaya ve toprak örnekleri aldı
Ay'ın karanlık yüzeyinden tarihte ilk kez kaya ve toprak örnekleri toplandı. Çin'in "Çang'ı 6" isimli keşif aracının Ay'ın karanlık yüzeyinden örnekleri toplama işlemini başarıyla tamamladığı bildirildi. Çin, bunu başaran ilk ülke oldu.
Çin'in keşif aracı "Çang'ı 6"nın Ay'ın karanlık yüzeyine inerek kaya ve toprak örnekleri toplama işlemi başarıyla tamamlandı. Tarihte ilk kez Çin tarafından başarılı bir şekilde tamamlanan işlemin ardından Çin Ulusal Uzay İdaresi'nden açıklama geldi. Açıklamada, keşif aracının 2 Haziran günü Ay'ın yüzeyine iniş yapmasının ardından sondayla yüzeyde kazılar yaptığı ve toplanan örnekleri konteynerde mühürleyerek yükseltme aracına aktardığı belirtildi.
Yükseltme aracının sabah saatlerinde örneklerin bulunduğu konteyneri yüzeyden yörüngeye çıkardığı, böylece görevin de örnek toplama kısmının tamamlandığı öğrenildi.
Sonraki aşamada örnekler yörüngedeki dönüş mekiğine aktarılacak ve dönüş mekiği örnekleri de Dünya'ya getirecek.
TARİHTE BİR İLK
Çin tarafından yollanan uzay keşif aracı "Çang'ı 6", bugüne kadar Ay'ın karanlık yüzeyinden örnek toplayan ilk ülke oldu. Keşif aracının uydu, sonda, iniş ve yükseltme araçları ile dönüş mekiğinden oluştuğu öğrenildi. Keşif aracı, 3 Mayıs'ta Çin'in Haynan Adası'ndaki Vınçang Uzay Merkezi'nden fırlatılmıştı. 2 Haziran'a kadar yolculuğu süren keşif aracı, 2 Haziran günü Ay'ın Güney Kutbu-Aitken Çanağı içindeki bir krater olan Apollo Çanağı'na yumuşak iniş yapmıştı.
AY'IN KARANLIK YÜZÜ NE DEMEK?
Dünya'nın etrafı ile kendi etrafındaki dönüş hızı birbirine eşit. Bu nedenle de Ay'ın her zaman aynı yüzü Dünya'ya dönük oluyor. Ay'ın Dünya'dan görünmeyen kısmına ise "karanlık yüzü" deniliyor.
"Karanlık" ifadesi, ışık yokluğunu değil bu bölgenin Ay'ın yakındaki yüzüne göre daha az bilinmesini ifade ediyor.
Tarihte Ay'ın karanlık yüzünü ilk kez Sovyetler Birliği görüntülemişti. SSCB'nin Luna isimli uydusu, 1959 yılında Ay'ın karanlık yüzünü fotoğraflamış, Sovyetler Birliği Bilimler Akademisi de 1960'ta Ay'ın karanlık yüzünü anlatan detaylı bir atlas yayımlamıştı.
ABD'nin 1968'deki insanlı ay seferi "Apollo 8" görevine katılan astronotlar, Ay'ın karanlık yüzünü bizzat gören ilk insanlar olmuştu.
KARANLIK YÜZEYE KEŞİF ARACI İNDİRİDEN İLK ÜLKE
Çin mitolojisindeki Ay tanrıçası "Çang'ı"nın adını taşıyan keşif görevleri, 2007 ve 2010 yıllarında Ay yörüngesine yollanan "Çang'ı 1" ve "Çang'ı 2" uydularıyla başlamıştı. Ay'ın haritalandırılmasının hedeflendiği keşif görevleri, yüzeye yumuşak iniş için hazırlık amacı taşıyordu.
"Çang'ı 3" görevinde "Yütu" (Yeşim Tavşanı) adı verilen gezgin keşif aracı, Aralık 2023'te Ay'ın yüzeyine indirilmişti.
Çin, "Çang'ı 4" görevinde "Yütu-2" gezgin keşif aracını Ocak 2019'da Ay'ın karanlık yüzüne indirerek ilke imza atmıştı.
"Çang'ı 5" görevinde Çin, Ay yüzeyinden kaya ve toprak örnekleri toplamayı amaçlayan ilk keşif aracını göndermişti. Keşif aracı, Kasım 2020'de fırlatıldıktan sonra topladığı 1,73 kilogram kaya ve toprak örneğiyle Aralık 2020'de Dünya'ya dönmüştü.
Çin, Ay'daki keşif faaliyetini gelecek yıllarda yeni görevlerle sürdürmeyi planlıyor. Bu kapsamda "Çang'ı 6"nın ardından, 2026'da Ay'ın güney kutbunda keşif yapmak üzere "Çang'ı 7" ve 2027'de doğal kaynak kapasitesini ve kullanılabilirliğini doğrulamak ve Ay yüzeyindeki uzay üssü inşası için testler yapmak üzere "Çang'ı 8" görevleri planlanıyor.
