Cidde Zirvesi sona erdi.. Arap liderler Orta Doğu'da güvenlik ve istikrar vurgusu yaptı
Suudi Arabistan'da bugün ABD Başkanı Joe Biden’in de katılımıyla düzenlenen "Cidde Güvenlik ve Kalkınma Zirvesi"nde Arap liderler önemli mesajlar verdi.
Zirvede konuşan Arap liderler, Orta Doğu'da güvenlik ve istikrarın önemine vurgu yaptı.
ABD Başkanı Joe Biden, Zirvede yaptığı konuşmada, ABD’nin bölgede aktif bir ortak olmaya, kanun ve kurallara dayalı uluslararası bir sistem benimseyen ülkelerle ortaklıkları destekleyemeye devam edeceğini söyledi.
Burada yaptığı konuşmada, ABD'nin zirveye katılan ülkelerin katkılarıyla bölgede daha iyi bir gelecek için yatırım yaptıkları açıklamasında bulundu.
Biden ayrıca, Suudi Arabistan, Ürdün ve diğer ülkelerle serbest ticaret anlaşmaları ve yatırımları yapacaklarına işaret ederek, “Önümüzdeki aylarda enerji üretimini artırmaya yönelik mutabık kaldık” dedi.
Biden, “bölgedeki krizlerin üstesinden gelmek için milyarlarca dolar sağladık” vurgusunu yaparak, “Temiz enerji ve altyapıya milyarlarca dolar yatırım yapacağız.” dedi.
Biden konuşmasında, ABD’nin bölgede aktif bir ortak olmaya, kanun ve kurallara dayalı uluslararası bir sistem benimseyen ülkelerle ortaklıkları destekleyemeye devam edeceğini söyledi.
Suudi Arabistan:
Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, ülkesinin petrol üretim kapasitesini günlük 13 milyon varile çıkaracaklarını tekrarladı. Konuşmasında dünyanın birçok zorlukla karşı karşıya kaldığı bir dönemden geçtiğini belirten Bin Selman, "Zirvenin, ortak çıkarlarımıza hizmet etmek, bölgede güvenlik ve kalkınmayı tesis etmek adına ülkelerimiz ve ABD arasında stratejik ortaklığı derinleştirmek için yeni bir iş birliği çağı oluşturmasını umuyoruz." dedi.
Küresel zorluklarla mücadelede uluslararası çabaların artırılması gerektiğini kaydeden Bin Selman, Suudi Arabistan'ın daha önce ilan ettiği gibi petrol üretimini günlük 13 milyon varile çıkarma kararı aldığını, bunun dışında ek kapasiteleri olmayacağını söyledi.
İran'la ilişkilere de değinen Bin Selman, "Komşu bir ülke olarak İran'ı uluslararası meşruiyet, diğer ülkelerin iç işlerine karışmama ve Uluslararası Atom Enerjisi ile iş birliği ilkelerine bağlı kalarak bölge ülkeleriyle bu vizyonun bir parçası olmaya davet ediyoruz." dedi.
Veliaht Prens, petrol üretimini günlük 13 milyon varile çıkarma planıyla ilgili bir takvim açıklamadı ancak Suudi Arabistan Enerji Bakanı Abdulaziz bin Selman mayısta yaptığı açıklamada bu hedef için 2027 başını işaret etmişti. Suudi Enerji Bakanı, bu sürede petrol üretimini 1 milyon varilden daha fazla artırarak 13 milyon varile yükseltmeyi hedeflediklerini bildirmişti.
Birleşik Arap Emirlikleri (BAE):
BAE Devlet Başkanı Şeyh Muhammed bin Zayed Al Nahyan, Cidde Güvenlik ve Kalkınma Zirvesindeki konuşmasından BAE’nin bölgede barış ve kalkınmaya dayalı istikrar ve refah yaklaşımında kilit bir ortak olduğunu vurguladı.
Al Nahyan, BAE politikası’nın ulusal kalkınma, barış ve istikrara hizmet etmek için dünya ülkeleriyle olan çıkarların temelini dengelemeye ve genişletmeye dayanmakta olduğunu da belirtti.
BAE Devlet Başkanı, Bölge ülkeleri arasındaki iş birliğini geliştirme konusunda, bölgesel ve küresel olarak barış ve istikrara hizmet etmek için ortaklarla koordinasyon sağlamaya devem edeceğini ifade etti.
Şeyh Muhammed bin Zayed Al Nahyan, ‘’Nesillerin geleceğini güçlendirmenin yegane yolunun; barış, diyalog ve birlikte yaşamadan geçtiğine inanıyoruz.Dayanışma ve iş birliğiyle bölgemizi kalkındırmak ve uluslararası arenadaki aktif rolünü yeniden tesis etmek için önümüzde net bir yol bulunuyor.Hikmet ve olgunlukla; uluslararası hukuka bağlı kalmak, diplomatik yollara ve siyasi çözümlere başvurmak dışında, ihtilafların, parçalanmaların ve gerilimlerin önüne geçmek imkansız.
Zorluklarla mücadele edip üstesinden gelmek; ileri eğitim için fırsatları artırmak, yeniliği teşvik etmek ve teknolojinin gelecekteki beklentilerine odaklanmakla mümkündür.Bölgemizin güçlü adım ve girişimlerle, sorunlarıyla ilgili sorumluluklarını omuzlayabileceğine inancımız tamdır. Bölgemiz ve ABD arasındaki ortaklık, verimli iş birliği sağlayacak güçlü adımlar atmak için sağlam bir kaide oluşturuyor.” ifadelerini kullandı.
Ürdün:
Ürdün Kralı 2. Abdullah, Orta Doğu'da güvenlik, istikrar ve kalkınmanın ancak bağımsız Filistin devletini garanti eden çözümle mümkün olabileceğini belirtti.
Kral Abdullah, Kovid-19 salgını ve sonrasında başlayan Ukrayna krizinin ekonomik, gıda ve enerji alanlarındaki etkileri sebebiyle dünyanın ve bölgenin çeşitli zorluklarla karşı karşıya olduğu bir dönemden geçtiğini hatırlattı.
Kral Abdullah, bu sebeple de gıda güvenliği, enerji, ulaşım ve su kaynakları gibi alanlarda bölgesel iş birliği fırsatlarının kaçırılmaması gerektiğinin altını çizdi.
Aslında kendilerinin gerçekleştirmeye çalıştığı bölgesel ortaklığın başarılı olması için ekonomik iş birliğine Filistin ulusal yönetiminin de alınması gerektiğini belirten Kral Abdullah, "Filistin meselesine, iki devletli çözüm temeline dayalı kapsamlı adil bir çözümün önemini yeniden teyit etmeliyiz. Bölgenin güvenlik, istikrar ve kalkınması ancak bağımsız Filistin devletini garanti eden çözümle mümkün olacaktır." dedi.
Ürdün olarak bölgede gerçek ortaklıklar için iş birliğine önem verdiklerini dile getiren Kral Abdullah, ülkesinin sınır hattındaki uyuşturucu ve silah kaçakçılığın tüm bölge için büyük tehlike oluşturduğunu söyledi.
Kral Abdullah, mülteciler konusunda da uluslararası toplumun üstlenmesi gereken yükümlülüklerin üstesinden gelmeye çalıştıklarını kaydetti ve Ürdün olarak hala 1 milyondan fazla Suriyeli mülteciye ev sahipliği yaptıklarını aktardı.
Mısır:
Mısır Cumhurbaşkanı AbdülFettah es-Sisi, ise Arap Ülkelerinin, bütün dünyanın karşı karşıya kaldığı sorunlara çözüm bulunmasına katkıda bulunması gerektiğini söyledi.
‘’Arap ülkeleri ile ABD arasındaki ortaklığı geliştirme kararlılığımızı yeniliyoruz.’’ diyen es-Sisi, İsrail Devleti ile yan yana yaşayacak bir Filistin devletinin kurulmasının, bölgede barış ve istikrar için yeni ufuklar açacağını vurguladı.
Es-Sisi, ‘’1967 sınırlarına dayalı, bağımsız bir Filistin devleti kurulmalı. Bölgenin kitle imha silahlarından arındırılmasını destekliyoruz. Gıda ve enerji krizleriyle mücadele etmek, işbirliğini geliştirmek ve ortaklıkları zenginleştirmek için her türlü çabayı destekliyoruz. Su güvenliğini sağlayan yasalar yeniden düzenlenmeli.’’ dedi.
Katar:
Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamad ise, Ukrayna'daki savaşın, insani felaketlere yol açabilecek ekonomik bir krize neden olduğunu söyledi. Katar Emiri, BM Anlaşmasının, çatışmaları çözmek için önemli fırsatlar sunarak dünyada savaşları önlemesini umduğunu dile getirdi.
Körfez bölgesinde istikrarın sağlanması tüm dünya için gerekli olduğunu söyleyen Temim, “Dünyadaki aktif rolü dolayısıyla, ABD ile Körfez ve Arap ülkeleri ilişkilerinin önemini vurguluyoruz. Filistin sorununa adil ve kapsamlı bir çözüm bulunmalı ve İsrail uluslararası hukuk ihlallerini durdurmalı. Bölgemizdeki anlaşmazlıkların, iç işlerimize karışmadan, diyalog yoluyla çözülmesi gerektiğini vurguluyoruz. Yemenli taraflar arasındaki ateşkese değer veriyor ve devamını samimiyetle bekliyoruz’’ ifadelerini kullandı.
Bahreyn:
Bahreyn Kralı Hamad bin İsa El Halife ise, “Arap ülkeleri ile ABD arasında stratejik ilişki kurulmalı” vurgusu yaptı.
Bahreyn Kralı, “Bölgemiz yıllardır acı çekiyor ve hala etkin iş birliğini gerektiren çok ciddi zorluklarla karşı karşıya. Arap girişimlerine paralel, Filistin sorunu kalıcı ve adil bir şekilde çözülmeli. Yemen'deki krize bir çözüm bulunmalı ve halkın acısı durdurulmalıdır. Nakliye şeritlerini korumak için Birleşik Deniz Savunma Kuvvetleri etkinleştirilmelidir. Enerji fiyatlarını istikrara kavuşturma çabalarını destekliyoruz. Ortadoğu'yu kitle imha silahlarından arındırmaya çalışıyoruz.” diye konuştu.
Kuveyt:
Kuveyt Veliaht Prensi Şeyh Mishaal Al-Ahmad Al-Jaber Al-Sabah Zirvede yaptığı konuşmasında ise şu noktalara vurgu yaptı:
“Washington ile tarihi ilişkilerimiz ve stratejik çıkarlarımız konusunda bir aradayız. ABD-Körfez ülkeleri ilişkileri büyük girişimlere tanık oldu. ABD ile stratejik ortaklığı güçlendirmeye çalışıyoruz. Bölgenin karşılaştığı zorluklar iş birliğine ihtiyacı bir kez daha teyit ediyor. Ürdün, Mısır ve Irak, kader birliği ile birbirine bağlı. Bu zirvenin bölgenin sorunlarını çözme adına yeni bir başlangıç olmasını diliyoruz. İran'ı, bölgeyi kitle imha silahlarından arındırmak için, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı ve ülkelerimizle iş birliği yapmaya çağırıyoruz. Nakliye şeritlerinin güvenliğine yönelik tehdit ortadan kaldırılmalıdır. Yemen yönetiminin ülkede istikrarı sağlama çabalarını destekliyoruz.”
Irak
Irak Başbakanı Mustafa El Kazemi ise konuşmasında terörle mücadele ve terörizmin finansman kaynaklarını kurutmak için kapsamlı bir strateji geliştirilmesi gerektiğine vurgu yaptı.. El Kazemi şöyle dedi:
‘’Terörle mücadele ve finansman kaynaklarını kurutmak için kapsamlı bir strateji geliştirilmelidir.Ülkemiz, terörle mücadelede kilit bir role sahip ve halen terör kaynaklarını kurutmaya çalışıyor.Bölgemiz iklim değişikliğinden önemli ölçüde etkilendi ve krizle mücadele ediyor. Irak'ta ortaya çıkan demokrasi, deneyim eksikliği nedeniyle zorluklarla karşı karşıya.’’
‘’Ülkemiz, bölgede diyaloğu güçlendirmeyi amaçlıyor.Mısır ve Ürdün ile yapılan üçlü toplantılar, ortaklık ve ekonomik entegrasyon vizyonu ortaya çıkardı.Suudi Arabistan Krallığı ile elektrik ara bağlantı anlaşmaları imzaladık.’’
‘’Filistin sorununa adil ve kapsamlı bir çözüm bulunmalı, Filistin halkına yönelik ihlaller durdurulmalıdır.Irak olarak, Suriye ve Lübnan'daki krizi sona erdirmek için uluslararası ve bölgesel çabaları destekliyoruz.’’
‘’Orta Doğu'nun nükleer silahlardan arındırılması için müzakere yolunu destekliyoruz.Körfez ülkeleri, Mısır ve Ürdün'ü kapsayan Orta Doğu Kalkınma ve Entegrasyon Bankası kurulmasını öneriyoruz.’’
Kapanış konuşması:
Zirvenin kapanış konuşmasını yapan Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, katılımcı ülkelere teşekkür etti. Zirvenin Arap ülkeleri ile ABD arasındaki güçlü ilişkileri gösterdiğini ifade etti. Bin Selman, zirvenin, her alandaki bölgesel ve uluslararası sorunlarla mücadelede ortak çalışma ve iş birliğini güçlendirdiğini söyledi.
Ardından Suudi Arabistan'ın Cidde kentinde, Körfez İşbirliği Konseyine (KİK) üye ülkeler, Mısır, Irak ve Ürdün'ün yanı sıra ABD Başkanı Joe Biden'ın katılımıyla düzenlenen zirve sona erdi.
