Baykal, Uca ve son olarak Kadir İnanır... Şahdamarı tıkanıklığı nedir, neden olur?
Şahdamarı tıkanıklığı Kadir İnanır’ın yaşadığı son rahatsızlıkla gündeme geldi. Hastalık, Deniz Baykal ve Metin Uca’yı hayattan koparmıştı. İşte şahdamarı tıkanıklığı hastalığıyla ilgili Prof. Dr. Osman Müftüoğlu’nun verdiği bilgiler...
Türk siyasetinin bir dönemine damga vuran Deniz Baykal ve ünlü Sunucu Metin Uca’nın ölüm nedeniydi. Son olarak Kadir İnanır’ın aniden rahatsızlanıp hastaneye kaldırılması da aynı sebepten oldu; Şahdamarı tıkanıklığı...
Tıbbi adı Karotis Arter hastalığı olan şahdamarı tıkanıklığı, son dönemde oldukça fazla görülür oldu. Bu hastalık tam olarak neden kaynaklanıyor, hastalığı önlemek için neler yapmalı, hastalığın olası sonuçları neler? Bu rahatsızlığı yaşayan biri ilk anlarda ne yapmalı? İşte tüm bu sorulara Hürriyet Gazetesi yazarı Prof. Dr. Osman Müftüoğlu bugünkü yazısında cevap verdi.
Müftüoğlu, soru ve cevaplarla hastalık hakkında oldukça faydalı bir bilgilendirme yaptı. Müftüoğlu’nun yazısının soru ve cevap bölümü şöyle;
“SORU 1
KAROTİS ARTER HASTALIĞI NEDİR
Karotis damarları/şahdamarlarımız boynumuzun her iki yanında yer alan ve kalpten gelen oksijen ve besin yüklü kanı baş ve beyin bölgesine ileten hayat borularımızdır. Ne var ki zaman içinde en çok da orta ve ileri yaşlarda bu damarların içinde ve duvarında damar sertliği/ateroskleroza bağlı olarak duvar kalınlaşması ve sertleşmesi, plaklar/pıhtılar oluşmaya başlar. Sonuçta şah damarlarımızın iç duvarı daralır, beyin beslenemez ya da pıhtılardan kopan parçalar nedeniyle hasar görür.
SORU 2
ŞAHDAMARINDAKİ O PLAKLAR NEDEN TEHLİKELİ
ŞAHDAMARLARINDA oluşan o plaklar/pıhtılar damarları ciddi oranda daraltarak beyne giden kan akışını engelleyebilir. Ayrıca plak oluşumu damar duvarının yapısını bozup deforme eder, tehlikeli ve kopmaya müsait kan pıhtılarının/yağlı ve kararsız kopmaya hazır parçacıkların oluşmasına yol açabilir. Plaklardan kopan bu pıhtılar/parçacıklar beyni besleyen daha küçük damarları ani olarak tıkadıklarında ise ortaya geçici veya kalıcı felç hali, bellek bozukluğu ve daha tehlikeli bazı sonuçlar ortaya çıkacaktır.
SORU 3
ŞAHDAMARI PLAKLARININ SEBEBİ NE
Temel sebep damar sertliği/aterosklerozdur. Normalde damarlarımız eğer sağlıklı iseler son derece esnektir ve adeta cilalanmış gibi pürüzsüz bir iç duvara sahiptir. Ne var ki bir taraftan ilerleyen yaşlar, yaşlanmanın getirdiği doğal yıpranmalar, diğer taraftan da farklı tıbbi sorunlar, organize çeteler ve bu sorunlara/çetelere yönelik dikkatsizliklerimiz nedeniyle şah damarları esnekliğini kaybedip sertleşir, hasar görür. Duvarlarında plaklar/pıhtılar oluşmaya başlar.
SORU 4
KİMLERİN ŞAHDAMARI DAHA KOLAY TIKANIR
Sağlıklı yaşayan, genetik risklerini iyi yöneten sağlığını dikkatle izleyen ve gerekli tedbirleri zamanında alan, beslenmesine, uykusuna, egzersizine dikkat eden, sağlık problemlerinin çözümüne özen gösteren kişilerde şahdamarları kolay kolay sertleşmez, plak yapmaz ve tıkanmaz. Şahdamarlarını tıkayan temel nedenleri önem sıralarına göre alttaki sorunun yanıtında bulabilirsiniz.
SORU 5
DAMAR DÜŞMANI ORGANİZE ÇETELERİN ÜYELERİ KİMLER
Başarılı İçişleri Bakanımız Ali Yerlikaya’nın emniyet güçlerimizle birlikte her gün bir yenisine diz çöktürdüğü organize suç şebekelerinin bir benzeri de damarlarımızı sertleştirmek üzere sağlığımızla oynayabiliyor. O çetenin elebaşılığını ise bana sorarsanız İNSÜLİN DİRENCİ yapıyor. Yardımcısı da SİGARA! Çetenin diğer üyelerine gelince...
- Kan yağlarında dengesizlik: Özellikle yüksek trigliserid (150 ve üzeri), yüksek kötü kolesterol LDL (120 ve üzeri), düşük HDL kolesterol (50 ve altı)
- Hipertansiyon problemi
- Şeker hastalığı
- Ürik asit yüksekliği
- Bel çevresi genişlemesi/obezite
SORU 6
O PLAKLAR NE YAPAR
Genelde plaklarla tıkanan damarlarda oluşan bu sorun damar tamamen tıkanıncaya ya da o damarlardan kopan plaklar geçici veya kalıcı inme sorunlarına (geçici iskemik ataklar veya kalıcı felçler) yol açıncaya kadar herhangi bir belirti vermiyor. GEÇİCİ İSKEMİK ATAK durumlarında şahdamarındaki plaklardan kopan küçük pıhtılar nedeniyle beyindeki kan akışı geçici olarak kesiliyor. Doğal pıhtı eritme sistemleri sayesinde o küçük pıhtılar eritildiğinde inmeye benzeyen o ataklar birkaç dakika-saat içerisinde iyileşiyor, kişi normale dönüyor. Bazen de beyne atan o pıhtılar eritilemiyor, kalıcı bir felç hali ortaya çıkıyor. Daha da önemlisi o küçük pıhtıların yarattığı yaygın beyin beslenme bozukluğu ileri yaşlarda BUNAMAYA da sebep olabiliyor.
SORU 7
GEÇİCİ İSKEMİK ATAKLARIN İŞARETLERİ NELER
- Baş dönmesi, dengesizlik.
- Konuşma ve anlamada zorlanma hali.
- Aniden oluşan görme problemleri.
- Yüz, kol ve bacaklarda tek taraflı, ani güçsüzlük ve uyuşukluk.
- Birden ortaya çıkan ciddi bir baş ağrısı.
SORU 8
KALICI İNMENİN SONUÇLARI HANGİLERİ
Eğer şahdamarından kopan pıhtı beyindeki herhangi bir damarı kalıcı olarak tıkarsa felç hali, konuşma ve görme problemleri uzun vadeli sakatlıklara hatta ölüme yol açabiliyor. Bu nedenle erken tedavi çok önemli. Özellikle ilk saatler tıbbi müdahale için altın değerindeki zaman dilimleri.
SORU 9
ŞAHDAMARI PLAKLARI NASIL ÖNLENİR
Eğer şahdamarındaki plaklar sorun yaratmadan erken dönemde tespit edilebilirlerse insülin direncinin kırılması, fazla kiloların verilmesi, sigaranın bırakılması, kan yağlarının ve şekerinin dengelenmesi, hipertansiyon sorununun çözümlenmesi, aspirin veya benzeri ilaçlarla kanın inceltilmesi gibi girişimlerle sorun kontrol altına alınabiliyor. Bu süreçlerdeki temel hedef ise “KAROTİS PLAK STABİLİZASYONU” olarak tanımlanıyor.
