Asgari ücret ortalama gelir oldu! 21 ülke toplamı bile Türkiye'yi geçemedi

Eurostat ve DİSK verilerine dayanan araştırma, Türkiye’de yaklaşık 11,2 milyon kişinin asgari ücretle çalıştığını ve ülkenin asgari ücretli çalışan sayısında Avrupa’yı açık ara geride bıraktığını ortaya koyuyor.

Eurostat ve DİSK verilerinin birlikte değerlendirildiği bir araştırma, 2024 yılı itibarıyla Türkiye’de yaklaşık 11,2 milyon kişinin asgari ücretle çalıştığını ortaya koyuyor. Bu sayı, 21 AB ülkesinde asgari ücretle çalışan toplam 12,8 milyon kişiden sadece 1,6 milyon daha az. Başka bir deyişle, Türkiye asgari ücretli çalışan sayısında Avrupa’daki pek çok ülkeyi geride bırakıyor. Rakamlar, asgari ücretli çalışanların toplam içindeki payı açısından Türkiye işgücü piyasası ile AB ülkeleri arasındaki farkın ciddi boyutlara ulaştığını gösteriyor.

Asgari Ücret Artık “Taban” Değil “Ortalama” Gelir Haline Geldi

Araştırmaya göre Türkiye, hem asgari ücretle çalışanların oranında hem de mutlak sayısında Avrupa’nın en üst sıralarında yer alıyor. Euronews’in, Eurostat ve DİSK verilerini esas alarak hazırladığı çalışmada, milyonlarca işçi için asgari ücretin artık sadece bir “taban ücret” olmaktan çıktığı, fiilen “ortalama gelir” düzeyine dönüştüğü vurgulanıyor.

DİSK verilerine göre, 2022 yılında Türkiye’de çalışanların yüzde 37,5’i asgari ücret ya da daha düşük bir gelir elde etti. Bu oran, AB ortalamasının üç katını aşarak asgari ücretin Türkiye işgücü piyasasında ne kadar belirleyici hale geldiğini net biçimde ortaya koyuyor. Yani, Türkiye’de çalışanların önemli bir bölümü için asgari ücret, istisnai bir alt sınır değil, adeta standart hale gelmiş durumda.

AB Ülkeleriyle Karşılaştırmada Türkiye Açık Ara Önde

Çalışmada, Türkiye’ye ilişkin verilerin Eurostat yerine ulusal kurumlardan derlenmesi nedeniyle birebir karşılaştırmanın teknik olarak sınırlı olduğuna dikkat çekiliyor. Buna rağmen ortaya çıkan manzara, araştırmacılar tarafından çarpıcı bulunuyor.

2024 yılı için yapılan hesaplamalarda, Türkiye’de yaklaşık 11,2 milyon kişinin asgari ücretle çalıştığı tahmin edilirken, 21 AB ülkesinin tamamında bu sayı 12,8 milyon kişiyle sınırlı kalıyor. Verilere göre 2024 yılında Fransa’da yaklaşık 3,5 milyon, Almanya’da 3,2 milyon, İngiltere’de ise 1,9 milyon kişi asgari ücretli olarak çalıştı.

Bu karşılaştırma, asgari ücretli çalışan sayısı bakımından Türkiye’nin Avrupa’da açık ara önde olduğunu gösteriyor. Aynı zamanda Türkiye işgücü piyasasının asgari ücrete bu denli bağımlı yapısını da görünür kılıyor. Başta Almanya ve Fransa olmak üzere birçok AB ülkesinde asgari ücret, daha dar bir kesimi ilgilendirirken, Türkiye’de geniş bir çalışan kitlesinin temel gelir düzeyini ifade ediyor.

DİSK’e göre, Türkiye’de asgari ücretin bu kadar yaygın hale gelmesinin arkasında bir dizi yapısal neden bulunuyor. Bunların başında zayıflayan sendikal haklar, daralan toplu pazarlık alanı ve yetersiz denetim mekanizmaları geliyor. Konfederasyon, uzun süredir “asgari ücretin bir taban ücret olmaktan çıkıp ortalama ücret haline geldiği” uyarısını yineliyor.

Bu değerlendirme, asgari ücretin seviyesiyle birlikte sendikal örgütlenme, toplu sözleşme süreçleri ve çalışma hayatındaki denetim eksiklikleri birlikte ele alındığında, Türkiye’de özellikle düşük gelirli kesimler üzerinde artan bir baskı olduğuna işaret ediyor. Asgari ücretin yaygınlaşması, gelir dağılımındaki eşitsizliğin alt basamaklarda daha da yoğun hissedilmesine yol açıyor.

Ancak veriler, satın alma gücü paritesi üzerinden yapılan bu kıyaslamanın tek başına yeterli olmadığını da ortaya koyuyor. Asgari ücret, SGP bazında kimi Avrupa ülkelerini yakalasa ya da kısmen geride bıraksa bile, Türkiye’de geniş toplum kesimleri için geçim koşullarının giderek ağırlaştığı vurgulanıyor. Gündelik hayatta hissedilen yüksek yaşam maliyetleri, artan kira ve temel harcama kalemleri, tabloda görülen bu “göreli avantajı” büyük ölçüde gölgeliyor. Kısacası, satın alma gücü paritesiyle çizilen teorik çerçeve, sahadaki gerçek geçim sıkıntısını tam anlamıyla yansıtmıyor.