AB'nin dondurulan Rus varlıklarını kullanma planı: Finansal ve hukuki çıkmazlar neler? Al Ain Türkçe Özel!
AB, Rus varlıklarını dondurarak Ukrayna'ya yardım yapmayı planlıyor. AB Komisyonu, bu konuda çalışmaların devam ettiğini belirtti. Uluslararası İlişkiler Uzmanı Dr. Nuri Salık konunun detaylarına ilişkin Al Ain Türkçe'ye değerlendirme yaptı.
Avrupa Birliği, savaş nedeniyle dondurulan Rusya'ya ait 200 milyar euroyu aşkın varlığı kullanmayı planlıyor. AB Komisyonu, bu konuda çalışmaların devam ettiğini belirtti. Euroclear'ın bu varlıklardan faiz geliri sağladığı ve ECB'nin olası riskler konusunda uyardığı kaydedildi.
Uluslararası İlişkiler Uzmanı Dr. Nuri Salık Al Ain Türkçe'nin sorularını cevapladı.
Avrupa Birliği'nin dondurulan Rus varlıklarını kullanmayı düşündüğü aşamalı yaklaşımın detayları nelerdir ve bu yaklaşımın hukuki ve finansal boyutları nasıl çözümlenmeyi amaçlamaktadır?
AB Komisyonu Sözcüsü Christian Wigand, geçtiğimiz Mayıs ayında bir açıklama yaparak Rusya’nın Ukrayna işgalinin bedelini ödeyeceğini, bu kapsamda 27 AB üyesi ülkenin toplam 200 milyar euoluk Rusya Merkez Bankası varlığını dondurduğunu, bu paranın faizinden elde edilen paranın Ukrayna için harcanacağını duyurdu. Wigand ayrıca, AB Komisyonu bünyesinde kurulan bir komisyonun Rus varlıklarının nasıl kullanılacağı hususunda çalıştığını aktardı. Rus vatandaşı kişilerin ve Rus şirketlerinin de katılımıyla bu paranın 300 milyar euroyu bulduğu belirtiliyor. AB’nin aldığı bu karar savaş nedeniyle zaten gergin olan Rusya-AB ilişkilerinin daha da gerilmesine sebebiyet verdi. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de temmuz ayında benzer bir açıklama yaparak dondurulan Rus varlıklardan elde edilen kârların kullanımına dair bir teklifin hazırlanacağını ifade etti. Öbür taraftan Avrupa Merkez Bankası (ECB) AB Komisyonunu uyararak Rus varlıklarının kullanımının euronun küresel para birimi niteliğine zarar vereceğini ifade etti. ECB ayrıca, atılacak tek taraflı adımların döviz rezervine sahip merkez bankalarının eurodan çıkabileceğine, bu durumun da Avrupa’nın finansal istikrarına zarar vereceğine dikkat çekti.
AB’nin dondurduğu Rus varlıkları büyük oranda Belçika merkezli Euroclear’da bulunuyor. Euroclear'ın Rus varlıklarını tutması nedeniyle ciddi bir faiz geliri elde ettiği uluslararası medyada konuşuluyor. AB’nin de bahsedilen tasarısının Euroclear’a yönelik olması ve kurumun elde ettiği faiz gelirlerine yönelik özel bir vergi konulması beklentiler arasında bulunuyor. Wigan, geçtiğimiz günlerde konu üzerinde çalışmaların sürdüğünü ve kademeli bir yaklaşım benimseyeceklerini belirtti. Ancak bu kademeli yaklaşımın ne olduğuna dair somut bir açıklama olmadı.
Bu çerçevede, AB içinde Rus varlıklarına yönelik konsensüs arayışı olacaktır. Ancak serbest piyasa ekonomisi gereği AB’nin sahip olmadığı varlıklar üzerinden elde ettiği kârları kullanma isteği uluslararası hukukun açıkça ihlali anlamına geliyor. Rusya bu konuda uluslararası platformlarda hakkını arayacaktır. Serbest piyasa ekonomisinin cari olduğu topraklarda sebebi her ne olursa olsun kişisel mülkiyeti ihlal eden kararlara imza atılması AB’nin güvenirliğinin ve samimiyetinin sorgulanmasına neden olacaktır.
Avrupa Birliği'nin dondurulan 200 milyar eurodan fazla Rus varlığını kullanmaya karar vermesi durumunda, Rusya'nın bu duruma nasıl bir tepki göstermesi bekleniyor ve bu tepkinin uluslararası arenada ne tür bir krize yol açabileceği konusunda ne gibi senaryolar düşünülmektedir?
Açıkçası ben bu konuda AB ülkeleri arasında bir konsensüs sağlanacağını düşünmüyorum. Zira AB üyesi ülkelerin Rusya ile farklı düzeyde ilişkileri var. Her şeyden önce Rus gazına bağlı bir Avrupa ile karşı karşıyayız. Öbür taraftan birliğe sonradan üye olan Doğu Avrupa ülkelerinin Rusya ile tarihi bağları bulunuyor. Moskova’nın kabul edilemez bulacağı böyle bir adımın atılması Avrupa açısından yeni gerginliklerin doğması anlamına gelecektir. Bu gerginlikler elbette kendisini ilk etapta enerji alanında gösterecektir. Finlandiya ve Norveç’in NATO üyeliklerinin ardından böyle bir adımın atılması Rusya’yı daha da saldırgan hale getirebilir. Rus lider Putin’in bu konuda nasıl bir hafızaya sahip olduğu hepimizin malumu. Dolayısıyla AB bünyesinde böyle bir adımın atılmasını ben pek mümkün görmüyorum. Zira böyle bir karar AB içindeki ayrılıkları gün yüzüne çıkartarak Rusya’nın elini daha da güçlendirecektir.
