2030’a kadar 92 milyon meslek ortadan kalkabilir
Dünya Ekonomik Forumu’na göre 2025-2030 döneminde 92 milyon iş yok olacak. Dijitalleşme, yapay zeka ve yeşil dönüşüm meslekleri kökten değiştiriyor.
Dünya Ekonomik Forumu’nun yeni raporuna göre, 2025-2030 yılları arasında dünya genelinde yaklaşık 92 milyon iş yok olacak. Aynı dönemde 170 milyon yeni iş alanının doğması bekleniyor. Bu büyük dönüşümde başrol, yapay zeka, dijitalleşme ve iklim değişikliğiyle mücadele politikalarında.
Beyaz ve mavi yaka mesleklerde büyük dönüşüm
Otomasyon ve yapay zeka teknolojileri, hem beyaz hem de mavi yaka çalışanları etkiliyor. Gişe görevliliği, müşteri temsilciliği, veri girişi, kasiyerlik gibi işler otomasyonla azalırken; montaj işçiliği, paketleme ve depo işleri gibi fiziksel emek isteyen meslekler de robotlar tarafından üstleniliyor.
WEF yetkilisi Till Leopold’a göre, yapay zeka sadece rutin işleri değil, artık grafik tasarımı gibi yaratıcı görevleri de dönüştürüyor. Değişim sadece meslekleri değil, bu mesleklerde gereken becerileri de tamamen farklı bir yöne çekiyor.
Yeşil dönüşüm, fosil yakıt sektörlerini vuruyor
İklim değişikliğiyle mücadele kapsamında alınan önlemler, kömür madenciliği ve petrol üretimi gibi yüksek karbon emisyonlu sektörlerde ciddi istihdam kayıplarına yol açıyor. Almanya ve Avustralya gibi ülkeler, bu alanlarda çalışanları yeniden istihdam programlarına yönlendiriyor.
Bu dönüşümle birlikte, yenilenebilir enerji uzmanları, çevre mühendisleri, elektrikli araç teknisyenleri gibi sürdürülebilirlik odaklı meslekler hızla öne çıkıyor.
Dijitalleşme el sanatları ve zanaatkarlığı da etkiliyor
Tarımda kullanılan akıllı sistemler, geleneksel çobanlık ve çiftçiliğin yerini alırken, 3D yazıcılar ve seri üretim teknikleri de zanaatkarlığı tehdit ediyor. Sarraflık, kitap tamirciliği, bakırcılık gibi ustalık isteyen işler, dijital ekonomide geri planda kalıyor.
Ancak Leopold, bu mesleklerin kültürel değerini kaybetmediğini, sadece ekonomik rekabet içinde zorlandıklarını vurguluyor.
Demografik değişim yeni iş alanları doğuruyor
Yaşlanan nüfus, sağlık ve sosyal hizmetler alanında talebi artırıyor. Hemşirelik, yaşlı bakımı, öğretmenlik ve sosyal danışmanlık gibi alanlar gelecekte öne çıkacak meslekler arasında. Aynı şekilde, gelişmekte olan ülkelerde genç ve eğitimli iş gücünün artışı, küresel iş gücü dağılımını değiştirecek.
Geleceğin becerileri: Teknik ve insani yön bir arada
Leopold’un ifadesiyle, 2030’a kadar mesleklerde kullanılan temel becerilerin %40’ı değişmiş olacak. Bu nedenle bireylerin yalnızca teknik bilgiyle değil; yaratıcılık, esneklik, problem çözme ve empati gibi insani becerilerle de donatılması gerekiyor.
Üniversite eğitimlerinin dahi mezuniyet süresine kadar güncelliğini yitirebildiği bir çağda, yaşam boyu öğrenme artık zorunluluk haline geliyor.
Meslek kaybı, kültürel hafıza kaybı mı?
Mesleklerin sadece ekonomik değil, aynı zamanda kültürel bir işlevi olduğu unutulmamalı. Zanaatkarlık ya da geleneksel çiftçilik gibi meslekler yok oldukça, toplumların hafızasında da boşluklar oluşuyor. Genç kuşakların, deneyim aktarımında yaşanacak kopukluklarla birlikte nasıl gelişeceği ise yeni bir tartışma konusu.
