Ozon deliği Kuzey Amerika büyüklüğüne ulaştı!
2023'te Antarktika'daki ozon deliği önemli ölçüde büyüdü, NASA ve NOAA ölçümleri, 1979'dan bu yana en geniş alanlardan birini gösteriyor.
Uluslararası bilim çevreleri tarafından yakından izlenen Antarktika üzerindeki ozon deliği, 2023 yılında önemli bir genişleme gösterdi.
Uzay ajansları NASA ve NOAA'nın gerçekleştirdiği uydu ve balon tabanlı ölçümlere göre, ozon deliğinin boyutları 21 Eylül 2023'te 26 milyon kilometre kareye ulaşarak, 1979'dan bu yana kaydedilen en geniş ozon deliklerinden biri oldu.
Zirve sezonunda ozon deliğinin büyüklüğü
7 Eylül ile 13 Ekim 2023 tarihleri arasında ozon seyrelme sezonunun zirvesinde, ozon deliği ortalama 23.1 milyon kilometre kare büyüklüğünde kaydedildi. Bu boyut, Kuzey Amerika kıtasının yaklaşık büyüklüğüne denk geliyor ve kaydedilmiş 16. en büyük ozon deliği olarak not ediliyor.
Ozon tabakasının insan sağlığına etkileri
Bilimsel çalışmalara göre ozon tabakası, dünyamızın koruyucu bir tabakası olarak görev yapmakta ve zararlı ultraviyole ışınlarını filtrelemekte. 
NASA’nın Goddard Uzay Uçuş Merkezi'nden baş bilim adamı Paul Newman, incelen ozon tabakasının ultraviyole ışınlarının daha fazla yeryüzüne ulaşmasına ve böylece güneş yanıkları, katarakt ve cilt kanseri gibi ciddi sağlık sorunlarına sebep olabileceğini açıkladı.
Ozon tabakasını incelten faktörler ve iyileştirme çabaları
Uzmanlara göre, Antarktika'da ozon seyrelmesine yol açan ana sebep, stratosfere yükselen insan yapımı klor ve brom içeren kimyasallar. Bu çerçevede 1987'de imzalanan Montreal Protokolü ve sonrasındaki düzenlemeler sayesinde, CFC'ler ve diğer ozon tabakasını yıkıcı kimyasalların üretimi küresel çapta yasaklandı.
Bu yasaklar neticesinde, ozon yıkıcı kimyasalların atmosferdeki seviyesinde düşüş ve ozon tabakasının iyileşme belirtileri gözlemlendi.
Ozon deliği ve tabakası üzerinde yapılan araştırmalar
NASA ve NOAA araştırmacıları, ozon tabakası ve ozon deliği dinamiklerini, çeşitli uydularda bulunan enstrümanlar aracılığıyla izleniyor.
Bilim insanları ayrıca ozonsondes taşıyan hava balonları ve yer tabanlı Dobson spektrofotometresi kullanarak ozon tabakasının kalınlığını ölçüyor. 3 Ekim'de yapılan ölçümlerde, Güney Kutbu üzerindeki ozon seviyesi NOAA tarafından 111 Dobson birimi, NASA tarafından ise 99 Dobson birimi olarak tespit edildi. Bu değerler, 1979 yılındaki ortalama 225 Dobson birimine kıyasla önemli düşüşleri işaret ediyor.
Ozon deliğinin geleceği ve araştırmaların önemi
NASA ve NOAA'nın çalışmaları, ozon tabakasının sürekli izlenmesinin ve Montreal Protokolü'nün etkilerinin değerlendirilmesinin önemini vurguluyor. Gelecek yıllarda ozon deliği ve ozon tabakasının genel durumunun daha detaylı anlaşılabilmesi için sürdürülen araştırmaların kritik olduğu belirtiliyor.
