2022 yılında Türkiye’de Dış Ticaret açığı rekor kırdı!
2022 için yılın başında 51,8 milyar dolar olarak hedeflenen dış ticaret açığı ilk on bir ayda 100 milyar dolar sınırına dayandı.
İhracat ve ithalat için yılın başında konulan hedeflerde ilk on bir ay itibariyle belirgin bir sapma yaşanırken, Aralık ayı ile birlikte dış ticaret açığının ülke tarihindeki rekor olan 2011 düzeyini aşma olasılığı belirdi. Küresel kriz yılı 2011’de Türkiye 105,9 milyar dolarla milli gelirinin yüzde 14’ü dolayında dış ticaret açığı vermişti.
2022-2024 dönemini kapsayan Orta Vadeli Program’da 2022 yılı ihracat hacmi 230,9 milyar, ithalat 282,7 milyar dolar, dış ticaret açığı da 51,8 milyar dolar olarak hedeflenmişti. Ancak dış ticarette yıl içinde yaşanan seyir bunu desteklemedi ve hedeflerde belirgin bir sapma yaşandı. Ocak-Kasım dönemi itibariyle toplam ihracat 231,2 milyar dolar olurken, ithalat 331,1 milyar dolara, dış ticaret açığı da 99,9 milyar dolara ulaştı.
İhracat Ağustos’a kadar olan dönemde geçen yılın aynı aylarına göre çift haneli artışlarını sürdürürken, tüm aylarda ithalat çok daha hızlı artış seyirleri gösterdi ve aradaki makas büyüdü. İhracatta çift haneli artışlar Eylül’den itibaren yerini tek haneli artışlara bıraktı, önceki yılın aynı ayına göre artış Ekim’de yüzde 3’e, Kasım’da da yüzde 1,9’a kadar düştü.
İthalat ise yüksek oranlı artışlarını sürdürdü. Buna bağlı olarak aylık seyirde dış ticaret açığı sürekli büyüdü. Geçen yılın aynı aylarına göre üç haneli artışlar kaydeden açık, özellikle Ekim ayında yüzde 421,8’le artış rekoru kırdı. Dış ticaret açığı en düşük büyümesini ise yüzde 61,6 ile Kasım ayında kaydetti.
HEDEF İLK YARIDA AŞILDI
Bu seyirde; 51,8 milyar dolarlık 2022 yılı dış ticaret açığı hedefi, daha yılın ilk yarısında aşıldı. İhracat için başlangıçta öngörülen yıllık hedef kümülatif bazda Kasım sonu itibariyle yakalanırken, ithalatın Ekim sonu itibariyle kümülatif tutarı, yıllık hedefi fazlasıyla aştı, Kasım sonunda ulaştığı düzeyle de yıllık hedefin çok üzerine çıktı.
Son çeyrekte hem ihracat hem de ithalatta geçen yılın aylarına göre artış ivmesinin yavaşladığı, ancak ihracat-ithalat makasının devam ettiği dikkati çekiyor. Kasım’da ihracattaki yüzde 1,9 ve ithalattaki yüzde 14’lük artışlar bu yıl aylara göre en düşük artış oranları.
İHRACATIN İTHALATI KARŞILAMA ORANI DÜŞTÜ
İhracatın ithalatı karşılama oranı, Ekim 2021’de yüzde 93,2 iken geçen ay yüzde 73’e geriledi. İhracat, ocak-ekim döneminde ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 15,4 artarak 209 milyar 394 milyon dolar, ithalat yüzde 39,4 artışla 300 milyar 443 milyon dolar olarak gerçekleşti. Dış ticaret açığı, ocak-ekim döneminde yüzde 168,3 artışla 91 milyar 49 milyon dolara yükseldi. İhracatın ithalatı karşılama oranı Ocak-Ekim 2021 döneminde yüzde 84,3 iken bu yılın aynı döneminde yüzde 69,7’ye geriledi.
ÖTS’YE GÖRE AÇIK DAHA DÜŞÜK
Özel Ticaret Sistemi’ne göre ekimde ihracat, geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 1,3 azalarak 19 milyar 504 milyon dolar, ithalat yüzde 27,3 artışla 27 milyar 498 milyon dolar oldu. Ekimde dış ticaret açığı yüzde 332,7 yükselerek 1 milyar 847 milyon dolardan 7 milyar 994 milyon dolara çıktı. İhracatın ithalatı karşılama oranı Ekim 2021’de yüzde 91,4 iken geçen ay yüzde 70,9’a geriledi. Özel Ticaret Sistemi’ne göre ihracat, ocak-ekim döneminde geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 12,9 artarak 194 milyar 417 milyon dolara, ithalat yüzde 36,6 artışla 283 milyar 163 milyon dolara yükseldi. Ocak-ekim döneminde dış ticaret açığı yüzde 152,3 artarak 35 milyar 177 milyon dolardan 88 milyar 746 milyon dolara çıktı. İhracatın ithalatı karşılama oranı Ocak-Ekim 2021 döneminde yüzde 83 iken bu yılın aynı döneminde yüzde 68,7’ye geriledi.
EN ÇOK ALMANYA’YA SATTIK EN FAZLA RUSYA’DAN ALDIK
Ekimde ihracatta ilk sırayı 1 milyar 688 milyon dolarla Almanya aldı. Bu ülkeyi 1 milyar 418 milyon dolarla Irak, 1 milyar 308 milyon dolarla ABD, 1 milyar 146 milyon dolarla Rusya ve 1 milyar 107 milyon dolarla Birleşik Krallık takip etti. Ekimde ilk 5 ülkeye yapılan ihracat, toplam ihracatın yüzde 31,3’ünü oluşturdu. Ocak-ekim döneminde de ihracatta ilk sırada Almanya yer aldı. Bu ülkeye 17 milyar 463 milyon dolarlık ihracat yapıldı.
Almanya’yı 14 milyar 55 milyon dolarla ABD, 11 milyar 302 milyon dolarla Irak, 10 milyar 908 milyon dolarla Birleşik Krallık ve 10 milyar 209 milyon dolarla İtalya takip etti. Bu dönemde ilk 5 ülkeye yapılan ihracat, toplam ihracatın yüzde 30,5’ine karşılık geldi. İthalatta ilk sırayı Rusya aldı. Ekimde bu ülkeden 4 milyar 989 milyon dolarlık ithalat yapıldı. Rusya’yı 2 milyar 850 milyon dolarla Çin, 2 milyar 384 milyon dolarla İsviçre, 1 milyar 963 milyon dolarla Almanya, 1 milyar 215 milyon dolarla ABD izledi. Ekimde ilk 5 ülkeden yapılan ithalat, toplam ithalatın yüzde 45,9’unu oluşturdu. Ocak-ekim döneminde de ithalatta ilk sırayı Rusya aldı. Bu ülkeden 49 milyar 626 milyon dolarlık ithalat yapıldı. Rusya’yı 34 milyar 591 milyon dolarla Çin, 19 milyar 327 milyon dolarla Almanya, 13 milyar 22 milyon dolarla ABD, 11 milyar 456 milyon dolarla İtalya takip etti. Yılın ilk 10 ayında ilk 5 ülkeden yapılan ithalat, toplam ithalatın yüzde 42,6’sına karşılık geldi.
